Sretan vam prvi dan ljeta

Početak ljeta, odnosno ljetni solsticij počinje 21. juna u 17:16h, po svjetskom vremenu ili u 19:15h po lokalnom.

Solsticij je jedan od dva događaja tokom godine kad Sunce, viđeno sa Zemlje, je najdalje na sjeveru ili jugu u odnosu na ekvator, tako da ljetni solsticij dolazi najčešće oko 21. juna; a zimski solsticij oko 21. decembra.

Naziv solsticij datira od latinskog: sol (Sunce) i sistit (stoji), a primjenjuje se zato jer nekoliko dana prije i poslije solsticija Sunce oko podneva izgleda kao da stoji mirno na nebu.

U astronomiji, solsticij je jedna od dvije tačke koje leže na polovini puta između ekvinocija (ravnodnevnice, kada je dužina noći i dana jednaka), u odnosu na njih pod uglom od 90 stepeni. Za solsticija, Sunce zauzima najveću udaljenost iznad odnosno ispod nebeskog ekvatora.

U ljetnom solsticiju Sunce je u podne točno iznad Rakove obratnice, te predstavlja najduži dan (traje oko 15 sati) i najkraću noć.

Kako se prvi dan ljeta slavio kroz historiju
Od pamtivijeka je čovjek slavio Sunce kao simbol života. Zbog toga, u mnogim kulturama je ljetni solsticij i dan danas praznik.

Nekoliko dana nakon ljetnog solsticija, 24. juna, slavi se kršćanski Sveti Ivan Krstitelj (navodno je to dan njegova rođenja) što samo po sebi predstavlja kuriozitet, jer se praznici ostalih kršćanskih svetaca slave na dan njihove smrti. Katolička enciklopedija tumači da je Sveti Ivan bio prožet Duhom Svetim još u utrobi svoje majke te se zbog toga njegovo rođenje slavi kao dan trijumfa. Ivanje se slavi svega nekoliko dana nakon ljetnog solsticija, baš kao što se i Božić slavi tri dana nakon zimskog solsticija. Dakle, očigledno je kako je kršćanstvo doslovno preuzelo paganske običaje i prilagodilo ih svojoj vjeri.

U zapadnim i sjevernim dijelovima Evrope ljetni solsticij naziva se i Midsummerom, polovinom ljeta, obzirom da pada negdje oko polovine vegetacijskog perioda većine poljoprivrednih kultura. To je doba kada su zaboravljeni snjegovi i hladnoća, a hrane i ljekovitog bilja ima u izobilju. U to doba, između sjetve i žetve, tradicionalno je vrijeme vjenčanja. Ne bez razloga, prvi ili jedini puni Mjesec u junu se naziva i Medeni Mjesec.

Mnoga paganska plemena vjerovala su da je veliko seksualno sjedinjenje Boga i Božice nastalo u maju na praznik Beltain, a kako ne bi bilo pametno natjecati se sa bogovima, mnogi parovi su odgađali sjedinjenje do juna.

U mnogim je narodima bio običaj mladi par u prvom mjesecu braka hraniti hranom i pićima koji su se bazirali na medu, jer se vjerovalo da med ima magično djelovanje na plodnost i začeće. Zbog toga je jun i u današnjim kulturama ostao tradicionalan mjesec za vjenčanja, a prvi mjesec nakon vjenčanja je ostao "medeni mjesec".

Stari Kelti, i njihovi svećenici druidi su slavili Alban Heruin, "Svjetlost obale", dan u sredini između proljetnog ekvinocija (Alban Eiler ili Svjetlost zemlje) i jesenjeg ekvinocija (Alban Elfed ili Svjetlost vode) na način da su okrunili Kralja Hrasta, simbolizam plodnosti i bogatstva, rodne žetve.

Na dan krunjenja, Kralj Hrast preuzimao bi svoj mračni aspekt i posato Sveti Kralj, Bog godine koja nestaje, obzirom da bi nakon tog praznika dani postajali kraći.

Galska ceremonija ljetnog solsticija bila je Svečanost Epone, božice- kobile koja je simbolizirala plodnost, suverenost i poljoprivrede, a prikazivana je u liku žene koja jaše kobilu.

Stari Germani, Slaveni i Keltska plemena u Evropi su slavili solsticij paljenjem krijesova. To su bili festivali vatre i ljubavne magije, kada bi parovi mladih ljubavnika preskakivali vatru. Vjerovalo se da će usjevi narasti toliko visoko koliko je visok njihov skok preko vatre. Duhovi vatre su mladim djevojkama pokazivali njihove buduće muževe, a sve prisutne štitili od demona i zlih sila.

Rimljani su u periodu od 7. do 15. juna slavili Vestalije, festival u čast Veste, boginje Zemlje. U to doba je dozvoljavano i udatim ženama da ulaze u hramove Veste, u kojima su tokom godine boravile samo Vestine svećenice, Vestalke.

Šveđani na dan Midsommera ili Sonnwenda postavljaju usred sela drvo koje ukrašavaju. Oko njega plešu seljani, a djevojke i žene se ritualno kupaju u obližnjim rijekama sa ciljem da začnu. 

Danas se najzanimljivija solsticijska svečanost odvija se u Stonehengeu u Velikoj Britaniji, gdje se svake godine okupi velik broj znatiželjnika i poštovalaca druida.