Kralj pop-arta i gay ikona: Dan kad je umro Andy Warhol

Umjetnik koji je ostavio neizbrisiv trag u modernoj umjetnosti, autor čija djela i danas privlače pažnju javnosti cijelog svijeta, tvorac pop-art kulture Andy Warhol preminuo je na današnji dan u New Yorku, 1987. godine, podsjeća Tanjug.

Slavni Andy Warhol i sarajevska Olimpijada

Tokom svog živopisnog života taj stvaralac je odavao utisak samouvjerenog i bljedunjavog žgoljavca koga ozbiljan svijet vuče za nos, međutim iako je bio kontroverzan, ekscentričan, neozbiljan, omiljen i antijunak, nikada nije bio sposoban da nekome učini nešto nažao.

On je intrigirao svojim djelima, muzikom i filmovima, ali i privatnim životom. Šezdesetih godina postao je gay ikona i uspio je preživjeti pokušaj atentata koji je, kako je pokazalo vrijeme, ostavio veliki uticaj na njegovo psihičko stanje. Bio je i jedan od prvih vodećih gay američkih umjetnika koji su bili otvoreni po pitanju svoje seksualnosti.

Andy se rodio 6. augusta 1927. u Pittsburghu kao posljednje od troje djece u porodici Ondrey Warhola. Otac, ruski emigrant iz mjesta Mikova na području današnje Slovačke, jedva je uspio da prehrani porodicu, pa u tipičnoj priči "trbuhom za kruhom" 1914. godine odlazi u Ameriku kako bi pokušao ostvariti američki san. Kao rudar uspijeva obezbijediti i dalje skroman, ali bolji život pa mu se u toj borbi sedam godina kasnije pridružuje i supruga Julija.

Upravo je ona ohrabrivala nesigurnog dječaka u crtanju, bojenju i slikanju nagrađujući ga čokoladicom za svaku sliku u bojanki. Bljedunjavi dječak je tokom '60-tih od ilustratora postao jedan od najpoznatijih umjetnika Amerike i na mnogo načina je sa krugom istomišljenika definisao tu deceniju. Tada je počeo da slika poznate američke proizvode, ali i poznate ličnosti poput Marilyn Monroe i Elizabeth Taylor. Godine 1963. osnovao je atelje The Factory i u njemu okupljao slikare, pisce, muzičare i poznate underground ličnosti.

Počeo je da se bavi štampom na tkanini, a slike je radio u serijama, čime je postigao, ne samo da se bavi umjetnošću masovne proizvodnje, već i da samu umjetnost pretvori u masovni produkt. Izjavljujući da želi biti mašina i umanjujući značaj svoje kreativnosti, Warhol je zapravo načinio revoluciju u umjetnosti, pa njegov rad veoma brzo postaje popularan.

Od tog perioda njegov rad se okreće oko američke pop kulture. Štampao je slike novčanica, zvijezda, brendiranih proizvoda i slike iz novina. Bio je okružen ljudima i saradnicima i upravo to sarađivanje sa drugima će ostati prepoznatljiv aspekt njegovog načina rada tokom cijele karijere.

Važne ličnosti iz umjetničkog i filmskog svijeta New Yorka pojavljivale su se i u njegovim filmovima, što ukazuje na Warholovu povezanost sa različitim umjetničkim krugovima. Krajem 60-tih već je i sam bio zvijezda i često se pojavljivao u štampi sa svojim super zvijezdama iz Factoryja.

Nastanak pop-arta

Pop art je bila eksperimentalna forma koju je nekoliko umjetnika nezavisno počelo da usvaja. Neki od njih, kao što je Roy Lichtenstein kasnije je postao sinonim za taj pokret, a Warhol je postao poznat i kao Pope of Pop. Tokom 70-tih i 80-tih bio je mnogo "mirniji" ali je i dalje doživljavao uspjeh kod kritičara. Jedna od glavnih tema istoričara umjetnosti je pitanje kako je Warholova seksualnost uticala na njegovu umjetnost i oblikovala njegov odnos prema umjetničkom svijetu, a i on sam je to pitanje postavljao u intervjuima, razgovorima sa savremenicima i u publikacijama.

FOTO: Andy Warhol odjeven kao drag kraljica

Tokom karijere pravio je erotske fotografije i crteže golih muškaraca. Mnogi njegovi čuveni radovi crpe snagu ili otvoreno ispituju složenost seksualnosti i seksualne želje, a mnogi njegovi filmovi su premijerno pokazani u gay porno kinima. Neke od najinteresantnijih priča o njegovom razvoju kao umjetnika zapravo i jesu u vezi sa preprekama koje je njegova seksualnost u početku predstavljala dok se trudio da pokrene svoju karijeru. Prvi radovi koje je podnio galeriji bili su homoerotski crtež koji su odbijeni jer su bili isuviše otvoreni.

Warhol umire u svojoj 58. godini, a prema novinskim izvještajima dobro se oporavljao poslije rutinske operacije žučne kese prije nego što je preminuo u snu od iznenadnog infarkta. Sahranjen na grkokatoličkom groblju u predgrađu Pittsburgha.