Ko su srbijanski anarhisti

Foto: Antifašistički skup u Beogradu (FoNet, arhiv)

Napad na Grčku ambasadu bio je iznenađenje za domaću javnost, ne samo zato što je riječ o tradicionalnom prijatelju, već i zbog toga što su brojni građani tek posle tog događaja saznali da u Srbiji postoje anarhističke organizacije.

Društvo bez vladara ili u izvornom starogrčkom – anarkhos, osnovni je cilj anarhističke filozofije.

Političku zajednicu za kakvu se zalažu, odlikuju samoupravne komune i radnički sindikati koji u potpunosti zamjenjuju organe vlasti.

Na području Srbije postoji nekoliko stotina anarhista koji su najčešće članovi jedne od tri najaktivnije anarhističke grupe: Anarho-sindikalistička inicijativa, Kontrapunkt ili Anarhija- Blok 45.

Milan Stojanović iz Anarho-sindikalističke inicijative, za B92 kaže da ne zna za druge javno deklarisane anarhističke skupine ali sa istomišljenicima ne odbija saradnju.

“Mi sarađujemo sa anarhistima koji nisu anarhosindikalisti na nekim konkretnim stvarima - kao kad je bio antifašistički protest ili protest povodom stvaranja logora Belvil”, kaže on.

Anarho-sindikalistička inicijativa nastala je posle političkih promjena 2000. godine.

Razloge za malobrojno članstvo u svojim organizacijama, anarhisti vide u nemogućnosti iskazivanja ili čak i nepostojanja kritičke svijesti tokom dugih godina socijalizma u Srbiji.

Ipak, nadaju se da će broj onih koji se suprotstavljaju “eksploataciji i vladavini čoveka nad čovekom”, kako kaže Stojanović, rasti.

Sociolog kulture Ratko Božović, i pored skorašnjeg incidenta, smatra da u Srbiji postoji mnogo opasnijih grupa od anarhista.

“Ja mislim da su oni na samoj margini, da ih ima malo, da nisu previše organizovani i da ne predstavljaju nikakav dramatičan problem u našoj zajednici. Mislim da mnoge druge grupacije jesu mnogo prisutnije i spornije sa stanovišta mogućeg uticaja. Znam da ta tendencija anarho-liberalnih uticaja ili grupacija nije ovde nikad dobila zavidno mjesto“, kaže Božović.

Članovi ovakvih skupina su većinom studenti sociologije i umjetničkih fakulteta, mada se nađe i poneko sa fizike, psihologije, lingvistike, pa čak i menadžmenta.

Po idejama koje šire malo se razlikuju od anarhista u svijetu, mada je njihov broj i nekoliko stotina hiljada manji.

Među srpskim anarhistima postoje značajne programske razlike: Anarkosindikalisti zagovaraju tradicionalni anarhizam, Blok 45 zalaže se za anarhoprimitivizam, dok Kontrapunkt propagira anarhiju novih tendencija.

b92/radiosarajevo.ba