Različit tretman studenata iz FBiH i RS-a

Sporazum o specijalnim odnosima između Srbije i RS-a, potpisan 2006., ima negativne posljedice za građane BiH, tvrde autori analize o odnosima dvije države, koju je objavio Istraživački forum Evropskog pokreta u Srbiji, piše Deutsche Welle.

Za studente iz Federacije Bosne i Hercegovine koji studiraju u Srbiji to je poseban problem, jer oni nemaju isti tretman kao njihove kolege iz Republike Srpske. To se prije svega odnosi na školarinu. Naime, studenti iz Federacije BiH tretiraju se kao strani studenti.

Jedna od naizgled nenamjernih posljedica specijalnih odnosa je diskriminirajući odnos prema stanovnicima određenih entiteta. Analiza odnosa Bosne i Hercegovine i Srbije Istraživačkog foruma Evropskog pokreta u Srbiji među problemima kao što su procesuiranje ratnih zločina, sukcesija imovine, razgraničenje i status izbjeglih lica, takođe ubraja i diskriminirajući odnos prema državljanima. Specijalni odnosi entiteta i susjednih država stvaraju brojne svakodnevne probleme građanima Bosne i Hercegovine, smatraju autori, posebno u domenu zdravstva i obrazovanja.

Studenti iz Republike Srpske imaju ravnopravan odnos sa svojim srpskim kolegama. To je Katji iz Banja Luke pomoglo da se opredijeli gdje će da studira istoriju:

„Došla sam u Beograd zato što ne plaćam školarinu ovdje, a imam i rodbinu kod koje mogu ostati i koja me finansijski podržava.“

Ovim pitanjem može da se pozabavi i EU
U Srbiji studenata iz Federacije Bosne i Hercegovine gotovo i da nema. Oni moraju da plaćaju školarine, jer imaju status stranih studenata. Ali, i tu postoje izuzeci. Kao pripadnici srpskog naroda Srbi iz Federacije imaju ista prava kao i njihove kolege u Srbiji. To važi i za Hrvate iz Bosne i Hercegovine u Hrvatskoj.

Takav diskriminirajući odnos mogao bi da ima posljedice i za evropske integracije Srbije, upozorava Jasminka Kronja, autorka analize Istraživačkog foruma:

„Djeliti tako i praviti tu vrstu diskriminacije nije u redu. Evropska unija može time da se pozabavi kao pitanjem vezanim za ljudska prava“

Poboljšati status građana svih ovih država
Iako su specijalni odnosi omogućeni Dejtonskim sporazumom, u Sarajevu se smatra da oni treba da se regulišu na državnom nivou. Međutim, oblasti kao što je obrazovanje nisu u nadležnosti države, već entiteta, odnosno kantona. Autori analize smatraju da bi mreža specijalnih odnosa dovela do izjednačavanja statusa studenata iz oba entiteta u Srbiji. To podrazumijeva sporazume između Srbije i Federacije BiH, ali i Republike Srpske i Hrvatske, smatra autor analize, Dragan Đukanović:

„Postoji mogućnost da se kroz potpisavanje jedne mreže sporazuma o specijalnim i paralelnim odnosima smanji nacionalni ekskluzivizam i da se poboljša status građana svih ovih država.“

Đukanović  ističe da je dodatno riješenje postojećih problema Bosne i Hercegovine i Srbije, a posebno eliminisanje diskriminacije, revitalizacija međudržavnog savjeta, koji se posljednji put sastao 2005. godine.