Historijski arhiv čuva originalne fotografije sarajevskog atentata

Historijski arhiv Sarajevo je jedini, uz Državni arhiv Austrije, Arhiv BiH, Arhiv Jugoslavije i Vojni arhiv u Beogradu, koji posjeduje neke od materijala koji se odnose na sarajevski atentat.

Naredne će  godine ova naučna institucija koja baštini neprocjenjivu građu za kulturno-historijsko naslijeđe BiH, ali i svijeta, kroz različite projekte i arhivskom građom učestvovati u obilježavanju 100. godišnjice od početka Prvog svjetskog rata. O značaju i raznolikosti građe koju čuva, digitalizaciji, lošim uvjetima čuvanja građe, te planiranim projektima u razgovoru za AgencijuFena govorio je direktor  Historijskog arhiva Haris Zaimović.

Iz bogatog fonda iz tog perioda mogu se izdvojiti fotografije koje su zabilježile dan kada je Gavrilo Princip počinio atentat, zatim fotografije članova Mlade Bosne, tok posjete Sarajevu Franca Ferdinanda i njegove supruge Sofije, njihovu sahranu sa svim detaljima, spomenik koji je u spomen na ovaj događaj podignut 1917. godine preko puta "Gavrilovih stopa" u Sarajevu, a kasnije uklonjen, tekst optužnice Gavrilu Principu, te izvještaj psihijatra tokom razgovora s Gavrilom u zatvoru.

Historijski arhiv Sarajevo čuva više od 600 arhivskih fondova i zbirki.

„Riječ je o 11 kilometara arhivske građe, što bi se moglo uporediti dužinom relacije od Baščaršije do Ilidže“ kaže Zaimović.

Arhivski fondovi obuhvataju period od 16. do kraja 20. stoljeća. Najznačajnije blago ove institucije je Orijentalna zbirka rukopisa i dokumenata. Značajan dio je digitaliziran i urađeni su katalozi u saradnji s jednom britanskom fondacijom i Gazi Husrev-begovom bibliotekom. Ta zbirka spada u jednu od najznačajnijih u BiH.

U arhivu se čuva građa gradskih te drugih općina iz Kantona Sarajevo. Zaimović podvlači da se tu nalazi lična karta Sarajeva, ali i BiH. Mnogi fondovi i zbirke su od značaja za cijelu regiju te također pripadaju svjetskoj kulturno-historijskoj baštini.

Arhiv planira početi digitalizaciju gradskih knjiga iz 1914. godine, mada je želja da kasnije projektom budu obuhvaćen period od 1915. do 1918. godine, kao i komplet knjige gradske uprave od 1878. do 1945. i dalje, zbog čega je riječ o dugoročnom projektu.

Nažalost, ova institucija već godinama ima problem sa čuvanjem arhivske građe u izuzetno neuvjetnim prostorijama. Zaimović podsjeća da se ovakva građa u skladu s međunarodnim standardima treba čuvati u posebnim uvjetima, uz propisanu temperaturu i vlagu, depoima sa specijalnim zidovima i drugim uvjetima koji omogućavaju dugovječnost građe. Ovdje to nije slučaj.

„Zgrada u kojoj je arhivska građa smještena stara je stotinu godina, a obnavljamo je koliko možemo iz vlastitih sredstava, jer nemamo podršku nadležnih institucija kojih se to direktno tiče. Bojim se da ćemo se za 10 ili 15 godina hvatati za glavu, ali tada će već biti kasno jer će pod ovakvim uslovima građa propasti“ upozorava direktor Historijskog arhiva Sarajevo.

Zainteresiranost za rad i fond ovog arhiva pokazuje veliki broj stranih medija, te su tako u posjeti ovoj instituciji bile ekipe Ruske državne televizije, ARTE kanala, Grčke državne televizije, dok je više puta dolazio i poznati novinar i publicist Tim Butcher za vlastite i potrebe BBC-a.

Historijski arhiv Sarajevo zajedno s gradskim i državnim arhivima slavenskih glavnih gradova (Moskva, Minsk, Varšava, Prag, Bratislava, Ljubljana, Zagreb, Sarajevo, Cetinje, Beograd, Skoplje i Sofija) pod pokroviteljstvom UNESCO-a i u organizaciji Foruma slavenskih kultura sa sjedištem u Ljubljani te Zgodovinskog arhiva Ljubljana uradio zajedničku izložbu "Slavenski glavni gradovi u 2D: Historija slavenskih glavnih gradova kroz arhivske dokumente".