Prije 105 godina rođen je Meša Selimović

Jedan od najvećih bh. pisaca, književnik čiji romani danas mnogima predstavljaju inspiraciju i riznicu mudrosti, rođen je na današnji dan, 26. aprila 1910. godine 

Mehmedalija Meša Selimović rodio se u Tuzli koja danas slavi njegovo ime književnom nagradom za najbolji roman. 

Nakon završenog Filozofskog fakulteta u Beogradu, do početka Drugog svjetskog rata, Meša Selimović je radio u Tuzli kao profesor na Trgovačkoj školi, a potom i gimnaziji. Godine 1942. je zatvoren, a naredne godine je prešao na slobodnu teritoriju.

Do kraja Drugog svjetskog rata bio je pripadnik Narodnooslobodilačkog pokreta, između ostalog i politički komesar Tuzlanskog odreda. Nakon rata je radio kao nastavnik Više pedagoške akademije u Sarajevu, te bio direktor Bosnafilma, Narodnog pozorišta u Sarajevu i glavni i odgovorni urednik izdavačke kuće Svjetlost.

Zbog prigušenog sukoba s tadašnjim političkim rukovodstvom BiH, napustio je Sarajevo i sa porodicom se preselio u Beograd.

Uz Selimovićeve porodične prilike je vezan jedan, u to vrijeme, neobičan događaj, okarakteriziran i kao skandal. Selimović je, naime, nekoliko godina bio izvan članstva Komunističke partije koja ga je 1947. godine kaznila na taj način jer je nevjenčano živio sa svojom budućom suprugom Daroslavkom Darom Božić, koju je njegova prva supruga, u partijskim i pravosudnim organima optuživala između ostalog i da je "bivša buržujka".

Najpoznatiji Selimovićevi roman su Derviš i smrt i Tvrđava. Nošen osebujnom stvaralačkom vizijom, Selimović je stvorio vlastiti izraz koji se ne može jednoznačno svrstati ni u koju kategoriju. 

Srpski ili bosasnski pisac

U biografskom članku o Mešu Selimoviću na Wikipediji, piše, između ostalog, i ovo: 

"U knjizi o Vuku, kao i poznijim djelima, autor je prešao na srpski ekavski jezik, i ako se sudi jedino po jezičnom kriteriju, ta su ostvarenja isključivo srpska (slična je situacija s većim dijelom Andrićeva opusa).

Djelo Meše Selimovića je utkano u središte bošnjačke književnosti, kojoj po tematici i iskazu najvrednijih djela nesumljivo pripada. Također, ono je dijelom i srpske književnosti, svjesnim autorovim zahtjevom, kao i uronjenošću nemaloga dijela opusa u srpske književne i kulturne teme. Тrеćeg novembra 1976. godine, Selimović u pismu Srpskoj akademiji nauka i umjetnosti kaže:

"Potičem iz muslimanske porodice iz Bosne, a po nacionalnoj pripadnosti sam Srbin. Pripadam srpskoj literaturi, dok književno stvaralaštvo u Bosni i Hercegovini, kome takođe pripadam, smatram samo zavičajnim književnim centrom, a ne posebnom književnošću srpskohrvatskog jezika. Jednako poštujem svoje poreklo i svoje opredeljenje, jer sam vezan za sve ono što je odredilo moju ličnost i moj rad. Svaki pokušaj da se to razdvaja, u bilo kakve svrhe, smatrao bih zloupotrebom svog osnovnog prava zagarantovanog Ustavom. Pripadam, dakle, naciji i književnosti Vuka, Matavulja, Stevana Sremca, Borisava Stankovića, Petra Kočića, Ive Andrića, a svoje najdublje srodstvo sa njima nemam potrebe da dokazujem".

Paradoks situacije je vjerojatno najbolje izrazio Alija Isaković, koji je primijetio da je ironično što najveći srpski roman 20. stoljeća počinje islamskim vjerskim očitovanjem, Bismillom. Selimović ostaje piscem paradoksa: bošnjačko islamski autor koji nije zbog vjersko-civilizacijske tematike i promišljanja o sudbini muslimana u Bosni mogao biti apsorbiran u srpski književni korpus u cijelosti, i tamo istovremeno "žulja" kao strano tijelo i koristan je kao sredstvo političko-nacionalne propagande.

Budućnost će reći svoje, no, za sada, Selimović je neosporno veliki pisac.

Selimović je umro 11. jula 1982. a sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.