Ćamil Duraković: Srebrenička svakodnevnica i pozitivne priče

Prošlo je dvije godine od potvrde izbornih rezultata lokalnih izbora u Srebrenici, u kojoj je nakon kampanje mobilizacije glasača povratnika, izbjeglih i raseljenih lica "Glasat ću za Srebrenicu", uspješno uspostavljena multietnička vlast, a na čelo opštine izabran je povratnik, Ćamil Duraković. 

O pozitivnim vijestima iz ovog grada i o srebreničkoj svakodnevnici s načelnikom Srebrenice je razgovarao Nedim Jahić. 

Dječije obdanište "Poletarac" organiziralo je pripremni program za polazak u osnovnu školu generacije rođene 2007. i 2008. godine. Ovaj program je besplatan te traje od marta do juna. Koliko u Srebrenici danas ima mladih bračnih parova, te da li djeca ovih uzrasta učestvuju u predškolskom obrazovanju?

Duraković: Po Zakonu o predškolskom vaspitanju i obrazovanju postoji mogućnost organizirati, u godini pred polazak u školu, pripremnu nastavu u trajanju od najmanje tri mjeseca, a ostvaruje se prvenstveno u predškolskim ustanovama ili ustanovama koje primjenjuju programe predškolskog vaspitanja i obrazovanje gdje nije moguće osnivanje i funkcionisanje predškolskih ustanova. Bitno je naglasiti da nije obavezno. Sklopljenih bračnih parova u 2013. godini je bilo 39, a pokazalo se i da je povećan broj roditelja koji su zainteresovani za uključivanje djece u predškolskim ustanovama.

Trenutno postoji matična ustanova u Srebrenici i dvije dječije igraonice u Potočarima i Skelanima gdje roditelji uz minimalnu doplatu mogu uključiti svoje dijete u vaspitno-obrazovni rad. Nažalost nisu obuhvaćene sve mjesne zajednice, a razlog je strog kriterij Ministarstva za otvaranje novih područnih jedinica obdaništa, jer po zakonu je potreban određen broj djece, nastavno i medicinsko osoblje i sl. Ustanova Dječijeg obdaništa radi u skladu sa Zakonom i Statutom te ustanove.

Krenulo je i drugo polugodište u Prvoj osnovnoj školi u Srebrenici. Premda problema u smislu ostvarivanja ravnopravnosti u obrazovnom sistemu i dalje ima, ova škola je ipak otišla mnogo dalje u odnosu na one u drugim školama regije, kada je u pitanje osiguranje nediskriminacije. Možete li nam reći nešto o tome?

Duraković: Kada je u pitanju osnovno obrazovanje u Srebrenici, ne možemo biti u cijelosti zadovoljni obrazovnim sistemom, prije svega u osiguranju nediskriminacije povratničke djece. Problem nastaje pri primjeni propisa, budući da sadržajno Zakon o osnovnom obrazovanju RS-a koji eksplicitno govori o zabrani diskriminacije po bilo kom osnovu. 

Prvo kršenje pomenutog zakona nastaje upotrebom školskog materijala (udžbenika) koji koriste učenici, koji je kompletan na ćirilici što je u suprotnosti sa samim zakonom. Također, kršenje zakona se pojavljuje pri formiranju školskog odbora (organa koji upravlja u školi) koji po važećem zakonu mora odražavati nacionalnu strukturu učenika i roditelja, školskog osoblja i jedinice lokalne samouprave u kojoj se škola nalazi. 

Takav slučaj nije u Srebrenici, jer je 60% djece bošnjačke nacionalnosti koja pohađaju nastavu osnovnog obrazovanja, a školski odbor ne odražava trenutno stanje, zbog opstrukcije od strane nadležnog ministarstva koje i nakon godinu dana i urgencija od strane lokalne zajednice nije potvrdilo sedmog člana školskog odbora, zbog čega je trenutni omjer u školskom odboru 3:3. Kada je u pitanju Područna osnovna škola u Potočarima zbog većeg broja djece bošnjačke nacionalnosti od 2007. godine radi po nastavnom planu i programu Tuzlanskog kantona i mogu reći da to za sada funkcioniše na obostrano zadovoljstvo djece i njihovih roditelja. 

Prva osnovna škola u Srebrenici, Foto: Dw.de

Uprkos povećanom broju učenika i uposlenih iz reda Bošnjaka, još uvijek se Sveti Sava obilježava kao krsna slava škole, a koji Srbi namaću da se slavi kao Dan škole, gdje skoro 60% bošnjačke povratničke djece, kao i uposlenici Bašnjaci, učestvuje u programu obilježava jednog vjerskog praznika, što znači da se ovakvim nametanjem  obilježavanja pravoslavnih vjerskih praznika vrši direktna diskriminacija nad djecom bošnjačke nacionalnosti. 

Također, je vidljiva i diskriminacija školske djece prilikom odabira destinacija za školske ekskurzije i izlete, jer se pažnja uglavnom  posvećuje obilasku pravoslavnih vjerskih objakata (crkve, manastiri i sl.) i obilazak gradova unutar RS-a i susjedne države Srbije, gdje se namjerno zaobilaze islamski vjerski objekti i drugi gradovu unutar Bosne i Hercegovine.

Kako općina osigurava dostupnost obrazovanja, posebno imajući u vidu udaljenost školskih objekata? 

Duraković: Na području opštine Srebrenica postoje 2 osnovne škole i 8 područnih odjeljenja, ta dislocirana odjeljenja su formirana upravo zbog velike udaljenosti od osnovnih škola i velikih troškova prevoza.

Ministarstvo prosvjete i kulture RS-a i pored zakonske obaveze da u potpunosti finansiraju prevoz učenika u osnovne škole kojima je škola udaljena preko 4 km od mjesta prebivališta učestvuje u finansiranju i to: za učenike koji pohađaju OŠ u Skelanima 586,00 maraka a za učenike koji pohađaju JU Prva OŠ u Srebrenici  4.359,00 maraka mjesečno.

Navedena sredstva Ministarstvo uplaćuje prevoznicima direktno na račune, a u skladu s ovjerenim spiskom učenika od strane OŠ. Učenici koji pohađaju srednju školu van područja opštine Srebrenica/ u susjednim opštinama/opština participira s 50% u mjesečnoj karti i broj izdatih potvrda za prevoz po osnovu unaprijed navedenog iznosi 57 potvrda.

Komisija za javne nabavke svake godine raspisuje javni poziv za prevoz učenika i putnika na ukupno 20 relacija na području opštine od ukupne dužine od 4 km pa sve do udaljenosti od 50 KM. Prevoz učenika u osnovne i srednje škole vrše prevoznici koji imaju uredno potpisane ugovore s opštinom Srebrenica koja za prevoz učenika godišnje izdvaja 260.000 KM, dok ministarstvo izdvaja oko 50.000 KM godišnje.

Turistička zajednica Srebrenice učestvovala je i na Sajmu turizma u Novom Sadu. Možemo li u 2014. očekivati nove projekte u ovoj oblasti, imajući u vidu da je do sada izostala podrška entitetskih institucija? 

Duraković: Turistička organizacija Srebrenice učestvovala je na mnogim sajmovima, između ostalog svake godine na međunarodnom sajmu turizma, lova i ribolova List Lukavac, Sajmu šljive u Gradačcu, Sajmu jagodičastog voća u Čeliću gdje smo pored turističkih potencijala predstavljali poljoprivredne proizvode sa našeg područja. Nažalost, Srebrenica nema mogućnost da razvije ovu privrednu granu zbog blokada dalje gradnje Banje Guber, izgradnje etno sela Stari Grad, te sličnih projekata za povećanje kvaliteta  turističke ponude, a sve zbog nedostatka sredstava za ovu oblast i nedovoljne podrške entitetskih institucija.

Mnogo je spominjanja jezera Perućac po pitanju neisplaćene naknade za potapanje zemljišta koje je u vlasništvu jedinica lokalne samouprave. Međutim, s druge strane, Perućac ima i dobar turistički potencijal. Koliko se napredovalo u izgradnji puta prema Perućcu, te za one koji to ne znaju, za koliko se danas može stići od centra Srebrenice do plaža na bosanskohercegovačkoj strani ovog jezera?

Duraković: U više navrata pokretano je pitanje obaveze Republike Srbije za naknadu potopljenog zemljišta opštine Srebrenica akumulacijom jezera Perućac za potrebe HE Bajna Bašta. Od 1990. godine do danas nije uplaćivana obaveza HE Bajna Bašta na račun Opštine Srebrenica, a kako je definisano Zakonom o izdavanju i usmjeravanju dijela dohotka organizacija udruženog rada koje koriste hidroakumulacione objekte.

Navedena obaveza potvrđena je Izvještajem Komisije u vezi utvrđivanja osnovice za obračun naknade po osnovu zemljišta poplavljenog akumulacijom i količine vode (Rješenje Br.1591/1 od 7.05.1991.godine) gdje je utvrđeno: Srebrenica   2.062.880 kvadratnih metara i  73.481.984 kubnih metara. Ovo daje osnovne parametre za obračun a primjenom konverzije iznosi cca 1.400.000.00 KM /godinu. Ukupan dug iznosi od 1990. godine cca 32.200.000.00 KM, i obaveze s nastavkom naknada na godišnjem nivou.

Naravno, Opština Srebrenica je pokretala ovo pitanje kod Predsjedništva BiH i do sada nismo imali odgovora. Takođe Vlada Republike Srpske se svojom Odlukom o utvrđivanju područja opštine Srebrenica, područjem od posebnog socijalno-ekonomskog značaja u poglavlju II stav 1 tačka 5 obavezala za rješavanje ovog pitanja, ali nije ništa uradila po tom pitanju uprkos 'Specijalnim odnosima s Republikom Srbijom'.

Danas se na turističku destinaciju jezera Perućac dolazi za cca pola sata od centra Srebrenice asfaltnim putem koji smo uradili iz sopstvenih sredstava iako se ova investicija trebala usmjeriti iz naknade za potopljeno zemljište. Najveći problem ostaje ipak most koji povezuje jezero Perućac i Skelane, a procjena je da bi most koštao oko 5.000.000.00 KM.

Jezero Perućac, Foto: Velija Hasanbegović 

Nedavno je Fudbalski klub "Guber" zabilježio dobar nastup u Kupu RS-a, uz minimalan poraz u četvrtfinalu od "Rudara" iz Prijedora. Kakvo je stanje u "Guberu", te na koji način opština doprinosi razvoju sporta u Srebrenici?

Duraković: FK Guber je svoj najveći poslijeratni takmičarski uspjeh ostvario plasiravši se u 1/4 finale Kupa RS-a gdje je s minimalnim rezultatom 1:0 izgubio. Pored dobrih takmičarskih rezultata želim istaći da nam je kao opštini važno da se posvećuje pažnja i mlađim kategorijama. Opština Srebrenica prepoznaje značaj i redovno iz budžeta izdvaja sredstva za finansiranje kluba. Svjesni smo da se klub ne može i ne treba osloniti sano na finansiranje iz opštinskog budžeta ali nažalost, spremnost privrednog sektora da se uključe u finansiranje sporta u našoj opštini je na veoma niskom nivou, ali moram napomenuti da se u zadnje vrijeme situacija popravila i da ima nekoliko pozitivnih primjera. Također, naši Srebrenčani u dijaspori sve više pružaju podršku klubu i na taj način omogućuju bolje uslove momcima, koji to zaista zaslužuju.

Pored Gubera na opštini Srebrenica egzistira još nekoliko klubova. Fudbalski klub Budućnost Skelani se takmiči u četvrtom rangu takmičenja i također je sufinansiran za nastup u takmičenju, a opština je aktivno uključena i finansira izgradnju terena na lokalitetu jezera Perućac za potrebe svih klubova. Planirano je da ovaj teren FK Budućnost koristi za odigravanje domaćih utakmica. Košarkaški klub postoji i radi značajno smanjenim kapacitetom. Trenutno održava samo školu košarke i ne takmiči se u zvaničnim takmičenjima. Postoji taekwondo klub već duži niz godina koji je također uvršten u budžet i redovno dobija finansijsku podršku. Novoosnovani karate klub Želja-Ipon do sada nije primao finansijsku podršku, ali opština Srebrenica će u skladu sa mogućnostima i  ovaj klub podržavati u radu. 

Također, realizirani su projekti rekonstrukcije školskih igrališta u Mjesnim zajednicama što predstavlja značajne kapacitete za sportsko-rekreativne aktivnosti naših građana. U okviru tradicionalnih kulturno-sportskih manifestacija opština redovno pruža finansijsku podršku. (Fudbalski turniri u MZ-ima).  Sve aktivnosti koje sportski klubovi redovno održavaju u okviru Manifestacije Dani Srebrenica opština finansijski pomaže.

Opština Srebrenica je, bez obzira na brojne probleme, i dalje rijetki primjer jedinice lokalne samouprave u kojoj u vlasti učestvuje multietnička grupa političkih stranaka. Kako gradite povjerenje među službenicima koji dolaze iz različitih zajednica?

Duraković: Opština Srebrenica danas predstavlja rijetki primjer lokalne zajednice gdje skupštinsku većinu čini multietnička grupa političkih stranaka, uz stalnu medijsku  pažnju i istraživanje. Povjerenje među službenicima je na zavidnom nivou u odnosu na druge sredine, a to postižemo dobrom internom komunikacijom i međusobnim uvažavanjem. Šira javnost mora čuti više o pozitivnim pričama iz Srebrenice.

Nezaobilazno pitanje za 2013. godinu je i pitanje povratka. Kako teče povratak, koliko je kuća izgrađeno u ovom pitanju, još važnije - koliko činjenica drugačije političke klime u Srebrenici može biti prednost u odnosu na druge gradove u istočnoj Bosni?

Duraković: U dosadašnjem periodu od  6400 devastiranih ili porušenih stambenih jedinica na području opštine Srebrenica obnovljena je 2721 stambena jedinica (od toga je 119 montažnih drvenih, donator: BHB-Austrija)  i 97 u jednoj stambenoj jedinici po dva donatora. Podnesenih zahtjeva koji nisu obuhvaćeni donatorskim sredstvima je 3867. U  2013. godini je obnovljeno ukupno 50 stambenih jedinica: 28 stambenih jedinica od FMROI 18 stambenih jedinica ZP/10, te 4 stambene jedinice Vlade TK-a. Potrebno je nastaviti raditi na ovome, te očekujemo bolje rezultate u ovoj i narednoj godini.

Povratak u 2013. godini je veoma mali u odnosu na prethodne godine jer je uslov za opstanak pokretanje radnih mjesta. Što se tiče činjenica političke klime u Srebrenici ne bih davao prednost u odnosu na druge opštine u istočnoj Bosni.