Andrej Đerković - Priča o marami (bez h)

Piše: Andrej Ðerković, Italija

Land and Freedom
Polovinom osmog mjeseca, na glavnom trgu Piazza del Campo po kojemu je za tu priliku posut tanki sloj zemlje, održala se i druga od dvije kultne trke konja (2. jula za Madonnu od Provenzana i 16.augusta za Velu Gospu) koja se pod imenom Il Palio tradicionalno dešava u italijanskom gradiću Siena. Utrka “Carriera” se sastoji od tri kruga u kojima se za platneni barjak (palio) posvećen Gospi, takmiče jahači i konji koji predstavljaju deset od sedamnaest “Contrada” (mahala) Siene. Svaka od kontrada nosi ime po nekoj životinji ili simbolu: Aquila, Bruco, Chiocciola, Civetta, Drago, Giraffa, Istrice, Leocorno, Lupa, Nicchio, Oca, Onda, Pantera, Selva, Tartuca, Torre i Valdimontone.

Glavno i znakovito obilježje ovog izvanrednog i u svijetu jedinstvenog događaja nisu ni konji, ni utrka već marame kontrada, koje sa jedne strane predstavljaju pripadnost contradaiola jednoj od mahala, dok sa druge strane označavaju životni tok samog vlasnika. Iako se replike mogu kupiti u svakoj suvenirnici i urađene su od poliestera, originalne marame koje se daju contradaiolima su od čiste svile i tokom vlasnikovog životnog toka nikada se neće prati. Naime, marama se dobija samim rođenjem, tokom ceremonije krštenja (koja je ustvari više ceremonija prihvatanja u kontradu, no religijski akt), te prati vlasnika kroz cijeli život do njegove smrti, kada se spušta zajedno sa njim u grob.

Jedna druga marama koja je pratila životni tok svog vlasnika prikazana je veoma simbolično u kultnom filmu “Zemlja i sloboda” (Land and Freedom, 1995) jednog od meni dražih reditelja, Ken Loacha. Film prati život Davida Carra koji iz rodnog Liverpula ide da se bori u sklopu Internacionalnih Brigada, na strani Španjolskih Republikanaca. Kao i svi pripadnici POUM milicije (Radnička Partija Marksističkog Ujedinjenja - POUM) i on oko vrata ima crvenu maramu. Tokom sahrane jednog od njegovih “ratnih drugova”, on uzima zemlju u šaku i baca je u raku sa drvenim sandukom, te ponovo zahvata zemlju šakom i umotava je u svoju crvenu maramu. Maramu sa “španjolskom” zemljom vidimo ponovo na kraju filma, u sceni sahrane samog Davida u svom rodnom gradu, kada njegova unuka iščitavši pjesmu Williama Morrisa “The Day is Coming”:
Come, join in the only battle
wherein no man can fail,
Where whoso fadeth and dieth,
yet his deed shall still prevail.
otvara tu istu maramu i prosipa zemlju njegove zemlje u raku sa kovčegom.




Marame, ovaj put bijele, koje će simbolično nositi do kraja svojih života, nose također i “Majke sa Trga Mayo (Madres de Plaza de Mayo)” u Buenos Airesu, organizacija aktivistkinja za ljudska prava, koje su počele nositi Bijele marame u sklopu protestne akcije koja traje već decenijama, akcije traženja preko 9000 svoje nestale djece, nestale tokom perioda vojne diktature u Argentini.




No, ima jedna marama koja neće pratiti životni tok svog vlasnika i koja će izgubiti svoj prvotni smisao, pa tako istovremeno neće ni moći biti konstantni pokazatelj pripadnosti nečemu za što smo se zavjetovali (ili bili zavjetovani), a neki bi danas kazali i uvjetovani.

Stavljanjem pionirske marame oko vrata, ulazilo se u onaj najniži nivo “tako” odgovornog društva tadašnje “tako” naše zemlje. No, za razliku od ove tri marame o kojima smo pričali ranije, te shodno vremenu, istorijskim događajima i našim (ne)svjesnim neispunjenjem “svečanog pionirskog obećanja da ćemo voljeti našu samoupravnu domovinu... razvijati bratstvo i jedinstvo...(bla, bla)”, prekinuo se taj tok našeg života koji je u to vrijeme “nevinosti i bezrezervne predanosti” izgledao pun smisla, možda istog onakvog smisla, kakav je kada se marama stavlja oko vrata bebe krštene u fontani jedne od lokalnih kontrada ili istog onakvog smisla kakav se čita u trenutku kada unuka Davida Carra na kraju filma “Land and Freedom” pronalazi maramu svog djeda i prosipanjem “njegove” zemlje dok ga stavljaju u “njegovu” zemlju, digne tu maramu u zatvorenoj desnoj šaci u zrak. Slaveći njegove ideale.
Zemlju i slobodu. Samo njegovu.



radiosarajevo.ba