Dan borbe protiv rasne diskriminacije

U cijelom svijetu se 21. mart obilježava kao Međunarodni dan borbe protiv rasne diskriminacije.

Dan su ustanovile Ujedinjene nacije 1966. godine, u znak sjećanja na 21. mart 1960., kada je u Južnoafričkoj Republici ubijeno 69 ljudi koji su mirno demonstrirali protiv aparthejda.

Rasizam je naziv za ideologiju koja smatra da je rasa temelj ljudskog društva, odnosno da pripadnost pojedinca određenoj rasi mora biti osnov za njegov društveni položaj. Rasizam podrazumijeva vjerovanje da su pojedine rase superiorne ili inferiorne jedna drugoj, iz čega proizlazi rasna netolerancija.

BiH je, također, ratifikacijom Međunarodne konvencije o eliminaciji svih oblika rasne diskriminacije iskazala puno opredjeljenje za borbu protiv svih oblika rasne diskriminacije te je postulate ove konvencije ugradila u krivično zakonodavstvo. Koliko se to provodi u praksi govori i podatak da su Romi u našoj zemlji još uvijek najdiskriminisanija grupa ljudi.

Iako je u određenim oblicima postojao i ranije, rasizam se kao ideologija profilirao tek u 19. vijeku pod uticajem napretka u prirodnim naukama koje su raznim teoretičarima rasizma dale naučnu podlogu. Dodatni podsticaj rasizmu bio je i imperijalizam, zahvaljujući kome su bjelačke države u Evropi i SAD-u dobile vlast nad velikim brojem podanika crne i žute rase čijem je porobljavanju rasizam dao ideološko opravdanje.

Rasizam je ponekad dobijao i svoju institucionalnu formu, pogotovo u miješanim sredinama gde je sprovođena rasna segregacija i rasna diskriminacija. Najpoznatiji takvi primjeri su južne države SAD do 1960-ih, odnosno Južna Afrika pod režimom aparthejda.

Najekstremnije forme rasizma se najčešće vezuju uz nacionalizam i fašizam, odnosno rasne teorije čija je primjena dovela do Holokausta i genocida u Ruandi.

U savremenom svijetu, rasizam se smatra nespojivim s načelima liberalne demokratije, te je institucionalni rasizam gotovo svuda odbačen, što, nažalost, ne znači da rasistička vjerovanja u implicitnom obliku nisu prisutna širom svijeta.