Neven Anđelić: Italijanska raspela i sarajevska obdaništa

Piše: Neven Anđelić

Kada bi Evropski sud za ljudska prava donio presudu kojom se nalaže izbacivanje religijskih obilježja iz sarajevskih državnih obdaništa lako je zamisliti serije pojašnjenja kako je to urađeno zbog evropske bojazni od islama i muslimana. Ovaj put, odluka je donesena u presudi malog vijeća ovog suda protiv države Italije. Naloženo je da se iz državnih škola uklone raspela koja krase zidove većine razreda. Postoji mogućnost žalbe velikom vijeću Evropskog suda za ljudska prava u Strasbourgu ali ova odluka je značajna ne samo po talijansko društvo već cijelu Evropu.

Vezano: Bez raspela u italijanskim školama

Katolicizam je bio državna religija u Italiji do 1984. godine ali je bez obzira na formalnosti ostao u praksi vrlo bitno obilježje nacionalnog identiteta velikog dijela ovog društva. Evropski sud je smatrao da je konfesionalna neutralnost neophodna u državnim školama bez obzira kolika je religijska većina u društvu. Imigracija je bitno promijenila Italiju gdje se sada oko sedam posto stanovništva može tako opisati. Veliki dio imigranata uopšte nije katoličke vjere, procjene variraju da u Italiji živi i do milion i po muslimana. Njihova djeca najčešće uče ispod raspela u učionici. Zanimljivo je da tužbu protiv države nije podnijela neka muslimanka niti Talijanka. Finkinja čije dvoje djece pohađa školu na sjeveru zemlje iscrpila je prvo sve pravne mogućnosti u Italiji čiji je Ustavni sud odbacio njezin slučaj. Evropski sud za ljudska prava (koji treba razlikovati od Evropskog suda) smatrao je da je prisustvo raspela u učionicama religijski znak i da ga kao takav smatraju učenici svih generacija te mu tu stoga nije mjesto.

Uprkos „detalijanizaciji“ društva, multikulturnost nije uhvatila dovoljno jako korijenje u Italiji. Stoga ne začuđuju reakcije koje su gotovo identične u neslaganju sa sudskom odlukom i jedino glasovi s političke ljevice iskazuju podršku izbacivanju vjerskih znakova iz državnih škola.

Ovo me podsjetilo na moj lični slučaj kada sam prije četiri godine u Sarajevu bio jedini roditelj koji je doveo svog sina u obdanište na drugi dan Bajrama. Zvanični praznik je bio samo prvi dan a ovaj drugi je bio radni dan i izgleda da sam ga jedino ja tako shvatio. U međuvremenu je islamizacija obdaništa u Sarajevu poprimila maha pa nekadašnji veliki kritičari i ponajmanje sumnje u multikulturalnost Sarajeva počinju pisati komentare označavajući sredinu kao muslimansku.

Osam godina je trebalo Finkinji da prođe sve faze spora s talijanskom državom i konačno dobije pozitivnu sudsku odluku koja nalaze da državne institucije, prevashodno školske, trebaju biti sekularne. U Sarajevu već i predškolske ustanove na državnom budžetu to vise nisu. U Republici Srpskoj januar je tradicionalno neradni mjesec zbog učestalih proslava raznih novogodišnjih ili božićnih praznika ili raznih slava. Na dijelovima države koji se napajaju strujom od Elektroprivrede Herceg-Bosne, situacija nije bitno drugačija od talijanske.

Bosna i Hercegovina hoće u Evropu. Osim dobro znanih uslova i ciljeva po matematičkoj formuli pet plus dva, evo, moguće je da ce se uspostaviti još jedan od kojega će teško biti odustati kleronacionalističkoj vlasti u svim njenim dijelovima.

Sjetite se ovog slučaja kada počnu tumačenja da je sve to upereno upravo protiv „našeg“ naroda i „naše“ vjere. Nije, to je moderan evropski princip koji je ušao u istoriju presudom protiv talijanske države.

radiosarajevo.ba