MESS Forum: Dramski tekst u tranziciji

Treći MESS Forum na temu Savremeni dramski tekst u tranziciji održan je danas u prostorijama Art kina Kriterion. Učesnici Foruma bili su dramski pisci Mark Ravenhill, Almir Imširević i Refet Abazi, a razgovor je moderirao novinar Dževdet Tuzlić. Na trećem MESS Forumu bilo je riječi o poziciji dramskog pisca u današnjem društvu, o tome koliko se ona razlikuje u različitim dijelovima svijeta, o tome šta su male, a šta velike teme u teatru, te koliko politička situacija utiče na teatarsku produkciju.

Bosanskohercegovački dramski pisac Almir Imširević, po čijem je tekstu rađena na MESS-u sinoć izvedena predstava Kad bi ovo bio film, rekao je da ne može reći šta su male, a šta velike teme u teatru, te da on svoje drame zasniva na maloj priči, zatvorenoj u sebe, umjesto da pokušava predočiti historiju i sveobuhvatnost vremena u kojem živimo.

Engleski dramski pisac, glumac i novinar Mark Ravenhill, čiju je popularnu dramu Shopping and Fucking bh. publika mogla gledati u MESS-ovoj produkciji prije desetak godina, rekao je da ga je u tom smislu oduševila predstava Olivera Frljića, Mrzim istinu, upravo zato što tako lako prelazi iz istine u fikciju, približava se stvarnosti i već u narednom trenutku udaljava od nje.

Ravenhillovo najslavnije djelo, Shopping and Fucking, bavi se tranzicijom kroz uvid u izgubljenu post-tačerovsku generaciju, ali Mark naglašava da je pogrešno smatrati da se Britanija danas ne nalazi u tranziciji, jer je tranzicija stalno stanje jednog društva.

Razlike među državama

U publici prisutan značajni bugarski dramski pisac Hristo Bojčev, podijelio je sa učesnicima Foruma i publikom svoje viđenje dramske produkcije u Bugarskoj, kojoj ulazak u Evropsku uniju nije donio poboljšanje na teatarskoj sceni, te su dramski tekstovi danas još rjeđa pojava. Ravenhill je ocijenio da savremenu produkciju dramskih tekstova na tlu Britanije uzbudljivom čini veliki broj mladih ljudi koji žele da pišu, a naročito pohvalno je što većinu među njima čine žene.

„Budućnost je ženska“, ocijenio je Ravenhill.

Albanski glumac i pisac Refet Abazi, osvrnuo se na iskustvo iz Albanije i sa Kosova, gdje savremeni dramski tekstovi još uvijek olako bivaju označeni kao protudržavni.

„Moj drugi tekst, koji sam napisao nakon Akvarijuma, a koji se bavio incestom, nije prošao ni u jednom teatru i bio je proglašen antinacionalnim tekstom. Uvijek je prisutna mogućnost da će vaš dramski tekst biti pogrešno interpretiran i shvaćen“.

Ipak, Abazi je dodao da na njega ni to, ni poteškoće pri probijanju dramskog teksta do izvedbe, ne djeluju demotivirajuće.

Imširević, Abazi, Ravenhill i Tuzlić

O slabosti pozorišta

Upitan za to koliko je savremeni dramski pisac zapravo nužno društveno angažovan i predstavlja savjest društveno-političke situacije u zemlji, Almir Imširević je rekao:

„Ponekad zavidim starijim kolegama čija su djela prije nekoliko decenija zabranjivana. Danas niko ne zabranjuje dramske tekstove ili predstave, ne zato što se radi o boljem društvu, nego naprosto zato što političke strukture znaju da je pozorište taman dovoljno slabo da im ne može naštetiti“.

Ravenhill je naglasio da dramski autori pišu jer moraju, te da je to sasvim dovoljno.

„Tražiti od pisaca da pojašnjavaju stvari ili budu Isus Krist koji će popraviti situaciju u društvu bilo bi zaista previše“.