Egzaktni podaci o obrazovanju Roma u BiH

Ukupno  3.024. romske djece u Bosni i Hercegovini pohađalo je osnovnu školu tokom prethodne 2011/2012 šk- godine. Istovremeno, procjenjuje se da preko 900 romske djece, odnosno 23% nije bilo uključeno u osnovno obrazovanje.

Prvi cilj 'Revidiranog akcionog plana Bosne i Hercegovine o obrazovnim potrebama Roma' odnosi se na osiguranje da se djeca pripadnici romske nacionalne manjine uključe u sistem obaveznog osnovnog obrazovanja. Na osnovu gore iznešenog podatka, zaključak je da sje broj romske djece koja se školuju u porastu, te da je u odnosu na prethodnu godinu porastao za 6%.

Plan na nivou države

Revidirani akcioni plan Bosne i Hercegovine o obrazovnim potrebama Roma usvojen je  od strane Vijeća ministara Bosne i Hercegovine  sredinom 2010, dok je u utorak 16. oktobra 2012. u Sarajevu, u organizaciji OSCE BiH, predstavljen i prvi izvještaj o realizaciji ovog plana.

Iz izvještaja saznajemo i da je obavezno osnovno obrazovanje u prvom polugodištu školske 2011/2012 napustilo je 49 učenika, a da je  25  učenika je otišlo u inostranstvo što je karakteristično za Bijeljinu.  Besplatni udžbenici obezbijeđeni su za 1.209 učenika, školski pribor za 301 učenika, a besplatan prijevoz obezbijeđen je za 258 romskih učenika i to na području Tuzlanskog kantona i Grada Mostara.

U sistem vanrednog osnovnog obrazovanja uključeno je 80 punoljetnih Roma, a besplatno vanredno polaganje je obezbijeđeno u Republici Srpskoj i Heregovačko-neretvanskom kantonu .

Srednje škole i fakulteti

Osim navedenog prvog cilja koji se tiče osnovnog obrazovanja, Akcioni plan  je usmjeren i na  podsticanje što većeg broja romske djece da se uključe u nastavak obrazovanja u srednjim školama i visokoškolskim ustanovama.

U školskoj 2011/2012 godini ukupan broj romskih učenika uljučenih u srednjoškolsko obrazovanje je 243. Broj upisanih učenika u srednju školu u istoj školskoj godini je 122, što predstavlja porast u odnosu na prethodne godine.

Broj studenata romske nacionalnosti u BiH u protekloj školskoj godini je bio 17, od čega je šestero studenata dobilo stipendiju (4 od strane Grada Banja Luke i 2 od UNICEF-a).

Jedan od važnih dugoročnih ciljeva Akcionog plana je očuvanje i promoviranje romskog jezika, kulture i historije, no zaključak je izvještaja da na ovom planu nije došlo do napretka.  U tom smislu je preporučeno što hitnije izraditi priručnik za nastavnike i udžbenik za učenike o jeziku Roma.

Nedostaci izvještaja

Iako je prezentirani izvještaj za sada jedini relevantan izvor informacija o zastupljenosti Roma u procesu obrazovanja na nivou cijele BiH, istaknut je i velik nedostatak - u njegovoj izradi nisu učestvovala sva kantonalna ministarstva obrazovanja, kao ni predstavnici romskih udruženja, s obzirom da je Odbor za Romae na državnom nivou formiran tek prije mjesec dana.

Milena Jurić, stručna saradnica Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH, prilikom prezentacije izvještaja je upozorila da Ministarstvo obrzovanja Kantona Sarajevo nije delegiralo svog predstavnika u stručni tim za praćenje Akcionog plana, te samim time podaci sa sarajevskog kantona nisu adekvatno predstavljeni.