Neven Anđelić: Izgovor za pokazivanje

Zastava Svetog Georgea pored spomenika Churchuillu, foto: dailymail

Veliki broj automobila na engleskim cestama okićen je malim bijelim zastavicama sa crvenim krstom Svetog Georga. Ovaj način iskazivanja patriotizma postao je već tradicionalan. Kada su se male zastavice pojavile tokom Evropskog prvenstva 2004. godine, kompanija koja se prva dosjetila prozivodnje nije mogla udovoljiti zahtjevima unatoč organizaciji posla u tri smjene. Interesantno je da je ta kompanija bila u vlasnistvu biznismena tipično imigrantskog porijekla sa indijskog potkontinenta.

Engleskim nacionalistima nije smetalo što zastavice nisu šile tipično engleske bijele žene. Ovakvo paradiranje ulicama obično liči na militarizovanu teritoriju gdje se borbena vozila dodatno označe i nacionalnim zastavicama. Stoga ovih dana London podsjeća na Sajgon početkom sedamdesetih ili možda Banja Luku dvadesetak godina kasnije. Jedino su razlozi humani i slavi se uspjeh u sportu.

Zapravo, nedostatak uspjeha i loša igra Engleza dokazuje da je to izgovor za pokazivanje solidarnosti nacije. Bitno je naglasiti da se osim engleskih zastavica, vijore na rijetkim autima i nigerijske, talijanske, potom zastave Brazila i Gane, a vidjene su i srpske i portugalske. Vrlo vjerovatno svaka svjetska reprezentacija ima svoje navijače u Londonu koji koriste priliku da svima obznane svoj identitet. Niti jedan incident nije zabilježen do sada. Uprkos euforičnom raspoloženju Engleza potkrijepljenom nevjerovatnim količinama piva nikakve probleme nisu imali Amerikanci koji su učeći fudbalska pravila glasno iskazivali svoju privrženost u londonskim pabovima. Arapska podrška Alziru tokom drugog meča bila je neupitna i ponovno iskazana bez incidenata.

Prije dvadeset godina konzervativni političar Norman Tebbit predložio je uvođenje “Kriket testa” za imigrante tokom kojeg bi se utvrdilo da li su i koliko oni Britanci na osnovu toga da li navijaju za engleski ili neki od timova zemalja iz kojih su došli ili im preci vode porijeklo. Ovaj pokušaj otisao je u istoriju kao “Tebbit test”, nikada nije pokušan jer britansko društvo većinski prihvata različitosti i toleriše navijanje za druge zemlje. Upravo zbog takvog odnosa nisam vidio nijedan incident sa zastavicama niti su mediji izvještavali o bilo kakvim međuetničkim problemima zbog razlika u podrsci timovima na svjetskom prvenstvu.

Istovremeno, istorijska i prilično ukorijenjena “mržnja” prema Nijemcima i Francuzima otvoreno se iskazuje podrškom svim njihovim protivnicima. Izvještaji iz Pariza i Berlina potvrdjuju da su osjećanja uzajamna. Međutim, osim neukusnih viceva i možda manje nelagode Nijemaca prilikom opšteg slavlja nakon srpskog gola Njemačkoj ili naslađivanja medija da je sve u redu s engleskim timom jer Francuzi su jos gori, njemački i francuski navijači uživaju poput svih ostalih čije su se reprezentacije kvalifikovale za ovo prvenstvo.

Razgovarao sam o ovom nadasve nacionalističkom valu iskazivanja identiteta koji je istovremeno potpuno tolerantan prema “onima drugima” s jednim mađarskim kolegom koji je bio u šoku. U Ferencvarosu takvo što nikada ne bi prošlo bez incidenta. I to ozbiljnog. Izbjegao sam opservaciju šta bi bilo da Sarajevom kruže automobili s malim srpskim ili slovenskim zastavicama. Nadam se da griješim u sopstvenom ubjeđenju da znam šta bi bilo.