Sto godina od rođenja proganjanog genija

Danas je sto godina od rođenja Alan Turinga, britanskog matematičkog genija i oca moderne informatike, koji će ostati upamćen i po razbijanju nacističkih šifri tokom Drugog svjetskog rata.

Proganjani matematički Einstein

U više gradova na cijelom svijetu njegov stoti rođendan biće obilježen konferencijama i izložbama. Mnogi ga drže za matematičkog Einsteina, ali više niko ne šuti o činjenici da je proganjan za života zbog svoje homoseksualnosti.

I Googleje svoj popularni doodle posvetio danas upravo Turingu, postavivši simulaciju njegove mašine.

Turing je umro sa samo 42 godine, otrovan cijanidom, nakon što je 1952. godine osuđen bog uvrede javnog morala, da bi potom bio primoran na hemijsku kastraciju jer je homoseksualac.

Alan Turing postavio je osnove moderne informatike, definisao kriterije za vještačku inteligenciju, razbio šifre koje je koristila njemačka vojska što je po mnogima spasilo milione života skraćivanjem rata, i skoro riješio biološku enigmu koja i danas zbunjuje naučnike.

Otac modernog računarstva

Smatra se ocem modernog računarstva - napravio je koncept algoritama koji se danas koristi u svetu računanja pomoću Turingove mašine, formulišući danas široko prihvaćenu Turingovu verziju Church-Turingove teze - da svaki praktični računarski model ima ili ekvivalentne mogućnosti Turingovoj mašini, ili njegove mogućnosti predstavljaju podskup mogućnosti Turingove mašine.

Za širu javnost Turingov najveći uspeh je to što je sa svojim timom razbio šifre mašine Enigme koje su za komunikaciju koristile njemačke podmornice u sjevernom Atlantiku. Neki istoričari smatraju da je taj događaj ubrzao pad Hitlera koji je, kako se procjenjuje, mogao da se održi u ratu još jednu do dvije godine, prenose e-Novine.

Posle rata, Turing je istraživao pitanje vještačke inteligencije i na tom polju je definisao logičke kriterije, koji i danas važe.

Hemijsko uništavanje libida i uma

Ove godine je preko 23.000 ljudi potpisalo online peticiju tražeći od britanske vlade da ukine sudsku kaznu Alanu Turingu određenu zbog njegove homoseksualnosti. Međutim, tu inicijativu je odbacio Dom lordova uprkos tome što se radi o jednom od najvećih naučnih umova Velike Britanije čija stogodišnjica rođenja se obilježava ove godine

U Velikoj Britaniji homoseksualnost je u to vrijeme bila izvan zakona, tako da je Turing upućen na suđenje i optužen za nedolično ponašanje pod istim aktom pod kojim je Oscar Wilde optužen 50 godina ranije. Turing je imao izbor, mogao je da se podvrgne hormonalnim tretmanima za smanjenje libida ili da svoju kaznu odsluži u zatvoru.

Nakon hemijskih tretmana, Turingu su porasle grudi, a njegove sigurnosne privilegije su ukinute, tako da mu je onemogućeno da nastavi sa svojim poslom u vladinom centru za komunikaciju, gdje je radio kao kriptograf. Juna 1954. godina Turing je pronađen mrtav, a uzrok smrti bio je trovanje cijanidom. Prihvaćeno mišljenje je da se matematičar ubio, iako postoje sumnje da je, zbog mogućih prijetnji za sigurnost nacije, ubijen.

Informatičar John Graham-Cumming pokrenuo je 2009. kampanju za zvanično izvinjenje Alanu Turingu, tražeći da se matematičar posthumno proglasi vitezom.

Tadašnji premijer Velike Britanije Gordon Brown je osudio način na koji je tretiran Alan Turing, zbog svog seksualnog opredjeljenja.