Krleža jedan od najvećih pisaca 20. stoljeća

Miroslav Krleža rođen 7. jula 1893. godine u Zagrebu, umro je na današnji dan prije trideset godina, 29. decembra 1981. godine, također u Zagrebu.

Krležu smatraju jednim od najvažnijih i najzanimljivijih likova hrvatske i jugoslovenske književnosti, a poslije Drugog svjetskog rata, postaje najistaknutija figura među književnicima. Njegov opus se ne može svrstati u jednu ili dvije stilske formacije. Gajio je bogatu evropsku kulturu i književnu baštinu, te se nikad nije opredijelio ni za jedan utvrđeni model pisanja. Njegovo stvaralaštvo polazi od raznih djela, eseja, romana, publicistike, intelektualnih tema, pa sve do legendi i pisanja za časopise koji su u to vrijeme izlazili.

"Neka oprosti gospođa Evropa, ona nema spomenike kulture. Pleme Inka u Americi ima spomenike, Egipat ima prave spomenike kulture. Neka oprosti gospođa Evropa, samo Bosna ima spomenike. Stećke. Sta je stećak? Oličenje gorštaka Bosanca! šta radi Bosanac na stećku? Stoji uspravno! Digao glavu, digao ruku! Ali nigdje, nigdje, nikad, niko nije pronašao stećak na kome Bosanac kleći i moli. Na kom je prikazan kao sužanj." (Miroslav Krleža)

Tri puta je nominovan za Nobelovu nagradu, a danas je gotovo nemoguće završiti gimnaziju, ili društveni fakultet, bez da se uči o Krleži ili da se čitaju njegova djela.

Godine 1915. Krleža biva mobilizovan i poslan na ratište u Istočnu Evropu (Galicija), a ostatak rata provodi po vojnim bolnicama te tada objavljuje prve književne i novinske tekstove. Već pred kraj dvadesetih godina prošlog stoljeća postaje dominantan lik u književnom životu jugoslovenske države, a neke od svojih najvećih ostvarenja (poezija, roman, drama, esej) objavljuje u vrijeme jačanja desnih i lijevih totalitarizama.

Krleža je Drugi svjetski rat dočekao prakticno usamljen i posvađan sa kolegama iz komunističke partije, iako su ga oni željeli za potpredsjednika AVNOJ-a. Do kraja života djeluje u leksikografskom zavodu, a svoje zadnje godine provodi teško bolestan i paralizovan.

Prema više kriterija, Krleža spada u jednog od najvećih evropskih pisaca 20. stoljeća, pogotovo u žanrovima poezije, romana, eseja, memoarske proze i publicistike, jer nije teško usporediti njegovu ostavštinu sa djelima daleko poznatijih i priznatijih pisaca tog vremena.

Krležini tekstovi o stećcima opisuju duh i biće Bosne i Hercegovine te nas svojim literarnim izražajem zadužuje da proučavamo sebe i da poštujemo stvari koje nas okružuju.

Dražen Huterer za Radiosarajevo.ba