Junaci bez ulica: Kasim Prohić

Sarajevske ulice nose imena po raznim ljudima (više ili manje zaslužnim), ali je mnogo onih koji su zadužili ovaj grad, a svoju ulicu još nemaju. Kasim Prohić je jedan od njih.

Prohić je bio bosanskohercegovački i jugoslavenski filozof, profesor estetike i savremene filozofije na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, koji je čitav svoj život u sebi vodio bitku između pjesnika i diskurzivnog mislioca.

Kao i mnogi drugi značajni građani Sarajeva, ni Prohić nije rođen u njemu. Rodio se u Konjicu, 25. oktobra 1937. godine. U svom rodnom gradu je završio gimnaziju, a tokom školovanja je pisao poeziju i objavljivao u omladinskim časopisima. Aktivno se bavio i sportom (atletikom), te učestvovao na republičkim takmičenjima.

U Sarajevo dolazi na studije, gdje upisuje tek osnovani odsjek filozofije na Filozofskom fakultetu, gdje su mu predavali velikani poput Andije Krešića, Ante Fiamenga, Vanje Sutlića i Ivana Fochta. Diplomirao je 1960., a već naredne godine biva izabran za asistenta profesora Fochta na katedri za estetiku. Iste godine počinje objavljivati stručne radove u časopisima Izraz i Pregled. Od 1963. do 1964. boravi u Minhenu kod profesora Helmuta Kuhna i Max Müllera i sprema svoju doktorsku disertaciju koju će uspješno odbraniti u Sarajevu 1964. godine.

Za docenta je izabran 1967. godine a istovremeno postaje i glavni urednik novopokrenute sarajevske omladinske revije Lica, koja izlazi i dan-danas.

Svoju prvu knjigu Odvažnost izricanja objavio je 1970. (ne računajući prijevode ranog Lukača) u biblioteci Razlog naklade Naprijed u Zagrebu. Ubrzo nakon prve, stiže i druga knjiga – Figure otvorenih značenja – fenomenologija životnih formi koja će se pojaviti tek 1976. godine u izdanju zagrebačke Teje.

Na prijedlog profesora Vanje Sutlića i Andrije Krešića, 1972. godine, Prohić postaje glavni urednik poznate filozofske biblioteke Logos, a tu funkciju će vršiti sve do svoje smrti. Iste godine u sarajevskoj Svjetlosti izlazi i njegova studija o djelu Meše Selimovića Činiti i biti, a dobija i zvanje vanrednog profesora na Filozofskom fakultetu u Sarajevu.

Kasim Prohić

1973. godine postaje glavni urednik književnog časopisa Izraz, a 1974. u Veselin Masleši objavljuje studiju o poeziji Maka Dizdara pod nazivom Apokrifnost poetskog govora. Za tu studiju, kao i za prethodnu o Selimoviću, nagrađen je Dvadesetsedmojulskom nagradom BiH.

Godine 1977. na dužem je studijskom boravku u Huserlovom arhivu u Luvenu u Belgiji, a u svrhu pripreme knjige Iskustvo drugoga – Kategorija intersubjektiviteta u savremenoj filozofiji i umjetnosti, koja i uz svu obimnu sakupljenu građu nije nikad dovršena.

Godinu kasnije postaje redovni profesor i prevodi obimno djelo Teodora Adorna Estetička teorija koje će se pojaviti u izdanju beogradskog Nolita.

Godine 1979. Prohić je izabran za glavnog urednika novog filozofskog časopisa Dijalog (koji još uvijek izlazi u Sarajevu).

Godine 1980. objavljuje u Nolitu studiju Prizma i ogledalo koja sadrži tri velika eseja o autorima čuvene kritičke filozofske škole: Lukaču, Blohu i Adornu. Izostavio je studiju o Valteru Benjaminu sa namjerom da je objavi u posebnoj knjizi koju nije uspio za života završiti. Za Prizmu i ogledalo dobio je nagrade  Nolit i Veselin Masleša. Iste godine postaje dekan Filozofskog fakulteta, a na dužnosti ostaje tri godine, kratko do pred svoju smrt.

U posljednjim godinama života aktivno je učestvovao u mnogim naučnim projektima, kulturnoj razmjeni i okruglim stolovima, kao i u razgovoru o širem jugoslavenskom kulturnom prostoru.

Umro je nakon kratke i teške bolesti u zagrebačkoj bolnici Rebro, 30. novembra 1984., sa tek navršenih 47 godina.

Moje Sarajevo, to je Kasim Prohić
"Moje Sarajevo, to je Kasim Prohić. Kasim Prohić je demokrata onoliko koliko zna da je njegova misao u kretanju i da podrazumeva svoju permanentnu izgradnju kao permanentnu samonegaciju, antidogmata, i prema tome, sve što je u prilog zatvaranju on je protiv toga. On je bio za ono što sam ja sa drugima naravno nazivao otvorena forma. Mi ne možemo bez uobličavanja, bez kuće, bez forme, bez imena. To je neophodno potrebno, ali to je istovremeno i veoma opasno. To je uvek mogućnost, pretnja, zatvaranje. Kasim Prohić me je podržao ne samo kao recenzent Bića i jezika, nego i kao čovek koji me je branio od velikosrpskih nacionalista i onda kad oni još nisu ni mislili da će petokraku zvezdu da zamene kokardom", izjavio je o Prohiću Radomir Konstantinović, književnik i filozof.

Junaci bez ulica: Mirza Delibašić

Junaci bez ulica - Izet Sarajlić