Da li je Rusija zaista uvijek bila uz Srbiju?

Većina građana Srbije Rusiju percipira kao prijateljsku zemlju, pokazuju sva istraživanja.

To se reflektuje i kroz izjave zvaničnika, koji nerijetko Rusiju nazivaju "bratskom zemljom".

"U ključnim istorijskim trenucima, Rusija je bila uz nas", rekao je u jednoj od posljednjih izjava tehnički ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin 19. aprila, gostujući na privatnoj Televiziji Happy.

Trending

Simon Rožman: Nismo se predali u borbi za treće mjesto, vraća nam se jedan igrač

U međuvremenu, sve su glasniji pozivi Brisela i Vashingtona da Srbija treba da se pridruži međunarodnim sankcijama protiv Kremlja, piše Radio Slobodna Europa.

Srbija je jedina država Zapadnog Balkana koja nije uvela sankcije Rusiji. Zvaničan Beograd podržao je nekoliko rezolucija UN koje se protive ruskoj invaziji.

Međutim, sankcije Rusiji i dalje nisu opcija za vlasti u Srbiji, što pravdaju ekonomskim razlozima.

Komentarišući glasanje predstavnika Srbije, za jednu takvu rezoluciju, za isključenje Rusije iz UNHCR-a, portparolka ruskog Ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova je rekla da Rusija bilježi izjave srbijanskih političara o pritiscima koji se na njih vrše, kao i izjave srbijanske strane da im je Rusija prijatelj.

"Možda imamo različite poglede na prijateljstvo. Mi svoje prijatelje u teškim trenucima uvijek podržavamo. Uvijek polazimo od činjenice da oni koji nas nazivaju svojim prijateljima imaju isti pristup", rekla je Zaharova na konferenciji za medije 13. aprila.

Međutim, Rusija se u skorijoj istoriji u više navrata nije ponašala u skladu sa riječima portparolke ruskog šefa diplomatije.

Tri UN rezolucije i rusko glasanje za sankcije Srbiji

Tokom 1990-ih godina, tadašnja Savezna Republika Jugoslavija (SRJ), u okviru koje je bila Srbija, suočavala se sa velikim međunarodnim sankcijama. Razlog je, između ostalog, bilo učešće Jugoslovenske narodne armije (JNA), koja je po raspadu socijalističke Jugoslavije ostala pod okriljem zvaničnog Beograda, u ratnim dejstvima u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini (BiH).

Savjet bezbjednosti UN je 30. maja 1992. godine usvojio Rezoluciju broj 757 u kojoj se države potpisnice obavezuju da će spriječiti "uvoz na njihovu teritoriju sve robe porijeklom iz Savezne Republike Jugoslavije (Srbije i Crne Gore)".

Također, zemlje su se obavezale da uskrate dozvolu "bilo kom vazduhoplovu da poleti, sleti ili preleti njihovu teritoriju, ako je predviđeno da sleti ili je poletio sa teritorije SRJ", osim u slučajevima humanitarnih letova.

Uz to, Rezolucijom 757 je bilo predviđeno da potpisnice spreče učešće lica ili grupa koja predstavljaju SRJ u sportskim događajima na svojoj teritoriji, kao i da obustave naučnu i tehničku saradnji i kulturne razmjene i posjete osoba koje predstavljaju SRJ ili koje Jugoslavija sponzoriše.

Među potpisnicima te rezolucije bila je i Rusija.

Šest mjeseci kasnije, ratovi u BiH i Hrvatskoj ne posustaju. Broj poginulih civila i izbjeglica nastavlja da raste. Zvaničnici Srbije, na čelu sa Slobodanom Miloševićem, negiraju da zemlja učestvuje u ratu, iako se sa te teritorije regrutuju brojne paravojne grupe koje zajedno sa vojskom JNA čine zločine po Bosni i Hrvatskoj.

Novembra 1992. godine Savjet bezbjednosni UN donosi Rezoluciju broj 787, u kojoj "osuđuje sva kršenja međunarodnog humanitarnog prava, uključujući posebno praksu 'etničkog čišćenja' i namjerno ometanje isporuka hrane i medicinskih potrepština civilnom stanovništvu Republike Bosne i Hercegovine".

U istom dokumentu, koji je kao i prethodni potpisala Rusija, se zabranjuje "pretovar sirove nafte, naftnih derivata, uglja, opreme koja se odnosi na energiju, gvožđa, čelika i drugih metala, hemikalija, gume, vozila, aviona i motora svih vrsta".

Takođe se pozivaju sve države "da preduzmu sve neophodne korake kako bi osigurale da nijedan njihov izvoz ne bude preusmjeren u Saveznu Republiku Jugoslaviju".

Ove mjere su drastično uticale na pad životnog standarda građana Jugoslavije, te krah njene ekonomije. Nestašice osnovnih životnih namirnica, lijekova i energenata postala je svakodnevica.

Sankcije su u Savjetu bezbednosti UN ukinute novembra 1996. godine.

'Niske strasti' predsednika Srbije

Uprkos špijunskoj aferi, tokom decenije vlasti Srpske napredne stranke (SNS) zvaničnici Srbije i Rusije su bilateralne odnose dvaju zemalja ocijenjivali harmoničnim i najboljim u novijoj istoriji.

Tu harmoniju je na trenutak narušila portparolka ruskog Ministarstva spoljnih poslova.

Komentarišući sastanak predsednika Srbije Aleksandra Vučića sa tadašnjim predsednikom SAD Donaldom Trumpom u Vašingtonu septembra 2020, Marija Zaharova je uporedila taj susret sa čuvenom scenom iz filma "Niske strasti" (Basic instincts) u kojoj glumica Sheron Stone prekršta noge tokom policijskog ispitivanja.

Ona je na svom Facebook nalogu postavila fotografiju na kojoj Vučić sjedi preko puta Trampa, kao i Stone iz pomenutog filma.

"Ako ste pozvani u Bijelu kuću, a stolica je postavljena kao da vas ispituju, sjedite kao na fotografiji broj dva, ko god da ste. Vjerujte mi", napisala je ona.

Njena objava izazvala je burne reakcije među zvaničnicima Srbije. Predsjednik Srbije je izjavio da "primitivizam i prostakluk koji je pokazala govori o njoj i onima koji su je postavili", dok je Marko Đurić, tadašnji direktor Kancelarije za Kosovo a danas ambasador u Sjedinjenim Državama, poručio portparolki ruskog ministarstva da bi trebalo da je "bude sram".

"A zamisli taj predsjednik je kod ruskog predsjednika i po sat i po vremena čekao na prijem i nikada nije tražio posebnu stolicu. Ja vam ne dozvoljavam da napadate ponosnu Srbiju. Sram vas bilo!", napisao je Đurić na Twitteru.

Zaharova je nakon reakcija izjavila da je njena objava "pogrešno protumačena", te da je u njoj "izrazila neslaganje sa arogantnim stavom 'izuzetnih'", aludirajući na Sjedinjene Države.

Kosovo i Srbija su, 4. septembra, u Bijeloj kući potpisale sporazum o normalizaciji ekonomskih odnosa. Ceremoniji potpisivanja je prisustvovao i američki predsjednik Donald Trump.

Ostatak teksta pročitajte na linku OVDJE.