Foreign Policy: Rat u BiH stvorio je generaciju kršćanskih terorista

Magazin Foreign Policy je objavio tekst pod naslovom „Balkanski ratovi stvorili generaciju kršćanskih terorista“, u kojem se ističe da su sukobi na ovim prostorima radikalizirali desničarske pokrete.

U tekstu se podsjeća da su sovjetska invazija na Afganistan i kasniji građanski rat bili snažno sjeme za islamistički radikalizam, baš kao i drugi ratovi, od Čečenije do Iraka.

Međutim, smatraju da je jedan sukob, koji je utabao put globalnog ekstremizma i terorizma, previđen.

„Veliki dio sadašnjeg globalnog ekstremizma desničarskog desnog krila kuhao se u peći balkanskih sukoba 90-ih godina, naročito u bosanskom ratu“, navode autori teksta.

Dolazak stranih boraca na ratište u BiH te njihov utjecaj na stvaranje vjerskog ekstremizma, pojašnjavaju, nije svojstven samo muslimanima.

„Hiljade volontera iz cijele Evrope također su se pridružili pravoslavnoj vojsci bosanskih Srba i katoličkoj vojsci bosanskih Hrvata. Hrvatska je strana privukla mnoge neonaciste iz cijelog kontinenta tokom tog perioda“, piše Foreign Policy.

Baš kao i muslimanski dobrovoljci, kršćanski veterani su se također vratili u svoje države nakon rata, radikalizirani i spremni za nove akcije. Dio tih veterana je, dodaju, postao jezgra novih desničarskih skupina koje su se s vremenom pretvorile u potentne političke snage.

„Jedan od najznačajnijih primjera je Zlatna zora u Grčkoj. Poznato je da su ključni članovi Zlatne zore učestvovali u pokolju preko 8.000 Bošnjaka 1995. godine u Srebrenici“, pojašnjavaju autori.

Evropske vlade su sporo prepoznavale prijetnju koju su radikalizirani veterani predstavljali u društvu. Čak naprotiv. Mnogi Grci u to vrijeme, uključujući i političke zvaničnike, slavili su grčke učesnika u zločinima, a slično su se prema dobrovoljcima odnosili i širom istočne Evrope, u zemljama poput Ukrajine, Rumunije i Rusije, ali i pojedinim krugovima u zapadnoj Evropi.

„Ideja o ratu između kršćanstva i islama ima dugu historiju na Balkanu i šire. Ali ideja da se ovaj sukob u ovom trenutku vodi demografskim takmičenjem među rasama ima poseban srpski pedigre. Uzmimo za primjer ovu izjavu Radovana Karadžića, vođe bosanskih Srba za vrijeme rata: 'Muslimani nisu htjeli pretvoriti Bosnu u konfederaciju ili u tri konstitutivne države za Hrvate, Srbe i Muslimane. Željeli su cijelu BiH za sebe. Bosanski muslimani u konačnici žele dominirati, oslanjajući se na vrlo visoku stopu nataliteta. Čak su htjeli preseliti neke Turke iz Njemačke u Bosnu kako bi pomogli izgraditi svoje islamsko društvo. Budući da bi takva strategija dominacije bila na štetu bosanskih Srba, pružili smo joj otpor time što smo zaštitili vlastita sela'. Upravo je takvo razmišljanje ukorijenilo opću tendenciju prema genocidnim stavovima, naročito među Srbima tokom balkanskih ratova, a koja se kasnije razvila u današnjem sveprisutnom poimanju evropske (i američke) krajnje desnice o takozvanoj 'velikoj zamjeni': ideji da se bijela evropska kultura, civilizacija i rasa u Evropi mijenja muslimanskim migrantima, što zauzvrat opravdava nasilnu odmazdu“, navodi se u tekstu.

Autori podsjećaju da je terorista Anders Breivik učinio balkansku vezu eksplicitnom kada je u svom manifestu pohvalio Karadžića, rekavši da će „zbog truda da Srbiju oslobodi od islama ostati upamćen kao časni križar i evropski ratni heroj“.

Uz sve to, smatraju da je možda i najvažnije naslijeđe balkanskih ratova i Bosne, važnije od povratnika sa ratišta i ultraradikalnog diskusrsa, bilo razbijanje postratne iluzije u Evropi o civiliziranoj međunarodnoj zajednici koja vodi računa o svijetu.

„Balkanski ratovi, a posebno onaj u BiH, bili su neki od prvih sukoba koji su uživo emitirani na televiziji, odmah nakon Prvog zaljevskog rata. I ono što je cijeli svijet vidio su brutalni zločini i masakri, uključujući genocid počinjen nad bošnjačkim stanovništvom. Nasumične jedinice sa više ili manje državne podrške mogle su formirati logore, mučiti, silovati, ubijati i spaliti vjersku i kulturnu baštinu, dok je takozvani slobodni svijet samo posmatrao. Gledali su s užasom, ali sve što su radili bilo je gledanje, pasivno i nemoćno“, pišu autori.

Originalni tekst je objavljen na stranici Foreign Policyja.