Suzanne Ciani, Burial

15.02.12. 17:50

Radiosarajevo.ba

Odavno su umjetnici fascinirani višestrukim načinima proizvodnje sintetičkog zvuka, u umjetničkom, ali i komercijalnom smislu. Zato se mi na početku ovih 50minuta (emituje se svake srijede u 22h, i reprizno petkom u istome terminu) vraćamo gotovo pola stoljeća natrag u prošlost, u vrijeme kada su eksperimentiranja sa elektroničkom muzikom bila vjerovatno mnogo većim izazovom nego danas.

Jedna od onih koji su se u to vrijeme upustili u ovakvu avanturu, bila je i Suzanne Ciani, inače klasično obrazovana pijanistica i kompozitorka, koja je svojim istraživačkim poduhvatima u sfere elektroničkog zvuka kreirala i veze između komercijalnog i avangardnog.

Nakon studija kompozicije, Suzanne je početkom 70ih predano proučavala kompjuterski kreiranu muziku u Artificial Intelligence Labs na Stanfordu. U elektronički sonični univerzum uvela ju je saradnja sa jednim od pionira kompjuterske muzike, Max Mathewsom, te sa majstorom dizajna sintesajzera, Don Buchlom.

Osnovala je vlastitu kompaniju, Ciani/Musica i, uz pomoć Buchla analognih sintesajzera, komponovala muziku za televizijske reklame kompanija poput Coca-Cole, Merrill Lynch, AT&T i General Electric. Bavila se, takođe, i kreiranjem zvučnih efekata na sintesajzerima koje nije bilo moguće normalnom procedurom adekvatno snimiti. Globalno znameniti zvuk otvaranja boce Coca-Cole i sipanja pjenušave tečnosti u čašu zapravo je autorski uradak Suzanne Ciani, a korišten je u nizu reklama za ovo piće s kraja 70ih godina prošlog stoljeća. Tu je i niz drugih zvučnih efekata kojih je ona autor, poput nekih iz Star Wars, ili jingleova za Columbia Pictures. No, sa druge zvučne strane, Suzanne Ciani je važila i za proto-synth gurua i neizbježnu figuru new age muzičkog pokreta.

Kompilacija Lixiviation, koja obuhvata njene radove u periodu od 1968-85, skida vremensku prašinu sa njenih radova za PBS, Atari ili Coca-Colu, ali i sjajnih lutanja kroz eksperimentalni svijet sintetičkog zvuka, u kojima je možemo prosto zamisliti zapetljanu u mnoštvo žica i okruženu, iz trenutne perspektive, tada primitivnom tehnologijom. Iako je Lixiviation samo jedna njena, možda mračnija strana muzičke ličnosti, zapravo je izvrstan uvid u višestruke i raznolike talente Suzanne Ciani.

U nastavku emisije 50minuta još jedan autor koji zvukom odgovara na zahtjeve modernog doba, odnosno koristi njegove elektroničke resurse. Za razliku od Suzanne Ciani, ovaj umjetnik pripada novoj generaciji ljubitelja tehnologije, koja njemu, zahvaljujući značajnom tehnološkom napretku, pruža golemi spektar mogućnosti. To je i čovjek koji je neko vrijeme pokušavao i uspijevao ostati anoniman za javnost, kazavši jednom prilikom da hoće samo i jednostavno praviti muziku, ali njegove romantične težnje su pregazili grabežljivi mediji.

U pitanju je William Bevan, no poznat pod pseudonimom Burial. Ovaj, u osnovi two-step muzičar i producent, izdao je do sada dva albuma, Burial 2006 i Untrue 2007 godine.

U očekivanju mnogih njegova novog izdanja, Burial se od tada pojavio sa jednom numerom, koja je svoje mjesto našla na kompilaciji londonskog dubstep labela Hyperdub, ili pak sa nekim saradnjima, kao što je ona recentna čiji su dio bili Four Tet i Thom York.

Prošle je godine izašao konačno njegov novi EP, Street Halo, ali koji zasigurno nije obradovao ljubitelje Bevanova rada kao što će to vjerovatno učiniti EP naslova Kindred, upravo objavljen za, još jednom, Hyperdub etiketu.

Burial i ovoga puta korača svojom mračnom stranom svijeta, gdje je zvuk malo prigušen ali dubok, gdje vrebaju u sjenama mnogi neartikulirani šumovi i odzvanja eho ljudskog glasa procesuiranog kroz mašinu. No, iako okvirno poznata, ovo je još jedna nova dimezija za William Bevana, u kojoj on zastaje s vremena na vrijeme, zamisli se nad kakvim zvukom, skrene lijevo ili desno, pa se ponovo vrati na samo svoju putanju.