Benjamin Britten: War Requiem

Emisija Art of Sound (emituje se svakoga petka u 20h), donosi u svome novom izdanju još jedno značajno djelo klasične muzike, čiji je autor zasigurno nezaobilazna figura među kompozitorima 20. stoljeća.

Britanac po porijeklu, i umjetnik koji je od samoga početka svog profesionalnog djelovanja htio stvarati svoj vlastiti put, on je bio i čovjek smatran u svoje vrijeme nekom vrstom marginalne ličnosti, zbog svojih interesovanja i opredjeljenja, u muzici i životu.

Edward Benjamin Britten (1913-1976), engleski kompozitor, te izvrstan dirigent i pijanist, cijenio je Mahlera, Berga i Stravinskog onda kada se to nije smatralo prikladnim za mladog engleskog muzičara. Bio je kosmopolita koji je težio višim i plemenitijim vrijednostima, vođen muzikom, a u komunikaciji sa vanjskim realitetom.

Brittenov muzički opus obuhvata djela mnogih vrsta – orkestralna, kamerna, horska, za solo glas, filmsku muziku, te naročito  opere, kojih je vjerovatno najznačaniji predstavnik znamenita Peter Grimes (1945), i koja je Brittenu donijela svjetsku slavu. No, iako su umjetnikove opere danas redoviti dio internacionalnog repertoara, jedno djelo izvan domena muzičko-scenskog danas ima reputaciju naročito značajnog.

 

War Requiem, Op.66, izniman Brittenov rad nastao 1961/62 godine, neliturgijska je verzija rekvijemske mise koja kombinira izvorni latinski tekst sa onim koji je djelom novijeg doba, i njegovih najbrutalnijih dešavanja. Naime, Benjanim Britten je u tradicionalno okruženje mise umetnuo na mnogim mjestima stihove Wilfreda Owena, engleskog vojnika i pjesnika, jednog od vodećih u Prvom svjetskom ratu, na čijem je samom kraju izgubio i život. Njegova šokantno realistična ali i osjećajna poezija vjerovatno je bila odrazom i Brittenovih promišljanja i emocija o ratnim strahotama, što se očitovalo i u kompozitorovom otvorenom pacifističkom stavu u kasnijem Drugom svjetskom ratu.

Kompozicija, koja će tek poslije dobiti formu requiema, od autora je naručena za ponovno posvećenje Coventry katedrale, nakon što je originalno zdanje uništeno za bombardovanja 1940 godine. Britten je imao potpunu slobodu da odabere formu djela za tu priliku, te se na koncu odlučio za okvirno tradicinalnu misu za mrtve, u komunikaciji sa devet Owenovih pjesama.

Muzičku strukturu latinskom i Owenovom tesktu osiguravaju dva orkestra (od kojih je jedan kamerni), orgulje, hor i hor dječaka, te solisti – sopran, tenor i bariton. Na premijernom izvođenju War Requiema u novoizgrađenoj katedrali, 30. maja 1962 godine, vodeće solo dionice trebali su pjevati Galina Višnevska (ruska sopranistica), Peter Pears (engleski tenor, inače Brittenov životni partner) i Dietrich Fischer-Dieskau (njemački bariton), u duhu pomirenja i jedinstva nacija svijeta. Međutim, pred samu premijeru tadašnji Sovjetski Savez je zabranio Višnevskoj da otputuje i nastupi, iako će kasnije dobiti dozvolu da u Londonu učestvuje u prvoj snimljenoj verziji Requiema.

 

U novom izdanju emisije Art of Sound slušamo upravo originalnu studijsku snimku War Requiema, Benjamin Brittena, načinjenu 1963 godine. Galinu Višnevsku, Peter Pearsa, Dietrich Fischer-Dieskaua prati London Symphony Orchestra, pod dirigentskom palicom Brittena lično.

Partituru Ratnog rekvijema otvara naslovnica na kojoj je Benjamin Britten još jednom citirao Wilfred Owena riječima:

My subject is War, and the pity of War.
The Poetry is in the pity…
All a poet can do today is warn.