Kk

Klasifikacija rashoda – Klauzula o suspenziji – Klauzula rendez-vous – Kohezivni fond – Kolektivna odbrana – Komitologija – Kompromis iz Ioannine – Komunitizacija – Konfederacija – Konvencija – Konvencija – Konvencija o budućnosti Evrope – Kopenhaški kriteriji – Kriteriji iz Maastrichta – Kulturne prijestolnice – Kvalificirana većina

Klasifikacija rashoda
Pojam podrazumijeva razliku između rashoda Unije čiji osnovni princip i iznos zakonski određuju ugovori, sekundarni zakonski propisi, konvencije, međunarodni ugovori ili privatni ugovori („obavezni rashodi“) i rashoda za koje budžetska vlast može odrediti iznos prema svome nahođenju („neobavezni rashodi“). Pitanje treba li rashod smatrati obaveznim ili neobaveznim proizvodi napet odnos između dva segmenta budžetske vlasti, Vijeća i Evropskog parlamenta, budući da Parlament ima konačnu riječ u određivanju iznosa rashoda samo ako je on neobavezan. Budući da se poljoprivredni rashodi smatraju obaveznim, rezultat je da je više od 45% budžeta Zajednice izvan kontrole Parlamenta.

Klauzula o suspenziji
Klauzula o suspenziji je u Ugovor o EZ (član 7) unešena Ugovorom iz Amsterdama. Shodno tom članu, neka prava države članice (pravo glasa u Vijeću, primjerice) mogu biti suspendirana ako država ozbiljno i uporno krši principe na kojima se zasniva Unija (sloboda, demokratija, poštivanje ljudskih prava i osnovnih sloboda, i poštivanje zakona). Ipak, istovremeno su sve obaveze te države i dalje na snazi. Ugovor iz Nice je ovoj proceduri dodao preventivni mehanizam. Po prijedlogu jedne trećine država članica, Komisije ili Parlamenta, Vijeće može, radeći po volji većine od četiri petine svojih članova i nakon što je dobilo pristanak Parlamenta, odrediti da postoji jasan rizik ozbiljnog kršenja tih osnovnih principa od strane države članice te joj uputiti odgovarajuće preporuke.

Klauzula rendez-vous
U nekim slučajevima čelnici ne mogu postići dogovor o određenom pitanju u raspravi o važnom zakonskom prijedlogu. U takvim se slučajevima mogu dogovoriti o spornom pitanju kasnije. Odluka će biti službeno objavljena, ali kao klauzula zakonskog prijedloga. Ta vrste klauzule ponekad se naziva “klauzulom rendez-vous”.

Kohezivni fond
Ovaj fond predstavlja finansijsko sredstvo za podršku privrednoj solidarnosti u EU, a namijenjen projektima za razvoj slabo razvijenih članica Unije. Do petog proširenja Unije takav status imale su Grčka, Irska, Portugal i Španija. Sredstva iz Fonda mogu koristiti zemlje članice čiji bruto društveni proizvod iznosi manje od 90% prosjeka Zajednice, pod uslovom da sprovode ekonomski program konvergencije u okviru Pakta stabilnosti i rasta. Fond pruža finansijsku pomoć pojedinačnim investicionim projektima kao što su zaštita životne sredine i projekti za razvoj transportne infrastrukture. Fondom upravlja Opšta uprava regionalne politike.

Kolektivna odbrana
Kolektivna odbrana odnosi se na učešće u odbrani Evrope prema Ugovorima iz Brisela i Washingtona, koji propisuju da su u slučaju agresije države potpisnice obavezne pružiti pomoć za ponovno uspostavljanje sigurnosti. Od 1949. godine, NATO je bio glavni garant sigurnosti u zapadnoj Evropi, dok je Zapadnoeuropska unija (Western European Union – WEU) djelovala minimalnim intenzitetom gotovo 30 godina. Međutim, valja primijetiti da je WEU jedina strogo evropska organizacija koja je uspostavila automatsku kolektivnu odbrambenu obavezu. Razvoj evropskog sigurnosnog i odbrambenog identiteta ni na koji način ne utječe na činjenicu da NATO i nadalje čini temelj kolektivne odbrane Evrope.

Komitologija
Mada je bolje koristiti termine poput „postupak odbora“ ili „procedura“ odbora, riječ komitologija se najčešće koristi kada se hoće označiti način donošenja zakona koji podrazumijeva to da Komisija u procesu donošenja određenog zakona mora konsultirati određene savjetodavne odbore. Odbori, koje sačinjavaju stručnjaci iz svih zemalja EU, organiziraju u forumske tematske diskusije kako bi se u procesu donošenja zakona sačuvao i interes Unije i interes država članica.

Kompromis iz Ioannine
Kompromis iz Ioannine dobio je naziv prema nezvaničnom sastanku ministara vanjskih poslova u grčkom gradu Ioannina (Janjina) 29. marta 1994. Među drugima, donešena je i odluka Vijeća koja se ticala specifičnog pitanja kvalificiranog većinskog glasanja u proširenoj Zajednici od 16 članova. Odluka je kasnije usklađena u svjetlu odluke Norveške o nepridruživanju. Rezultirajući kompromis nalaže da ako članice Vijeća koje predstavljaju između 23 glasa (stari manjinski prag za blokiranje) i 26 glasova (novi prag) izrazi svoju namjeru da se suprotstavi donošenju odluke od strane Vijeća kvalificiranom većinom, Vijeće će učiniti sve u svojoj moći, unutar razumnog vremenskog razdoblja, da pronađe zadovoljavajuće rješenje koje se može usvojiti s barem 65 glasova od 87. Nakon ponovnog ponderiranja glasova u Vijeću ministara, Ugovorom iz Nice prestaje Kompromis iz Ioannine.

Komunitizacija
Komunitizacija podrazumijeva prenošenje predmeta koji se, u institucionalnom okviru Unije, rješava korištenjem međuvladine metode (drugi i treći stub) na metodu Zajednice (prvi stup). Metoda Zajednice zasniva se na ideji da se opšti interes građana Unije najbolje brani kada institucije Unije igraju svoju punu ulogu u procesu donošenja odluka, uz potrebno uvažavanje principa supsidijarnosti. Slijedom stupanja na snagu Ugovora iz Amsterdama, pitanja koja se odnose na slobodno kretanje ljudi, koja su ranije svrstavana pod saradnju u pravosuđu i unutarnjim poslovima (treći stup), „komunitizirana“ su, te će se rješavati prema metodi Zajednice nakon petogodišnje prijelazne faze.

Koncentrični krugovi
Ovaj termin podrazumijeva Evropu sastavljenu od podskupova država koje su postigle različite nivoe integracije. On nije ograničen samo na integracijsku strukturu Evropske unije, a ideju su razrađivali brojni uglednici. Neki od njih govore o „krugu zajedničkih zakona“ (države članice Unije), „susjednom krugu“ (zemlje izvan Unije koje čekaju na pridruživanje) i „daljnjim odabranim krugovima“ u svrhu bolje saradnje (krug valute, krug odbrane itd.).

Konfederacija
Vrsta unije između nezavisnih država u kojoj svaka zadržava vlastiti suverenitet i istovjetnu odgovornost prema vlastitom razvoju, društveno-ekonomskom uređenju i drugim sličnim pitanjima. Švicarska se smatra specifičnom konfederacijom, ali realno, po svemu je bliža federalnoj zajednici, jer 26 njenih kantona nema karakter nezavisnih jedinica. Kada je tek uspostavljena, Evropska unija je imala više karakteristika tipične konfederacije, a danas federacije. Sve uspješnijim provođenjem svojih ugovora, širenjem nadležnosti zajedničkih institucija, posebno Parlamenta, Evropske komisije i Evropskog suda pravde, EU sve više izrasta u federaciju, što je i bila glavna ideja njenih idejnih začetnika.

Konvencija
Pojam ima različita značenja, uključujući (u kontekstu EU) grupu predstavnika institucija EU, nacionalnih vlada i parlamenata, koji se sastaju radi donošenja važnog dokumenta. Konvencija te vrste saziva se radi donošenja teksta, primjerice Povelje o osnovnim pravima Evropske unije i radi nacrta Ustava EU (vidi ispod Konvencija o budućnosti Europe).

Konvencija o budućnosti Evrope
Konvencija o budućnosti Evrope je organizovana rasprava o budućnosti Evropske unije koju su pokrenule države članice EU na osnovu Deklaracije iz Laekena. Prema ovoj Deklaraciji, cilj Konvencije je bio podstaknuti što širu raspravu o ključnim pitanjima budućnosti EU i izraditi prijedlog evropskog ustava. Konvencija je započela sa radom 28. februara 2002. godine, a završila predstavljanjem prijedloga nacrta Ustavnog ugovora Evropskom vijeću u Solunu 19. i 20. juna 2003. godine. U radu Konvencije, kojom je predsjedavao Valéry Giscard d'Estaing, bivši predsjednik Francuske, učestvovali su predstavnici vlada i parlamenata država članica EU, predstavnici vlada i parlamenata država kandidatkinja, predstavnici institucija EU – Komisije i Parlamenta i predstavnici socijalnih partnera, nevladinih organizacija, mladih itd. Konvencija o budućnosti Europe svojevrsna je inovacija u dotadašnjem načinu djelovanja EU s obzirom na to da dotadašnjim međuvladinim konferencijama koje su prethodile potpisivanju ugovora, nisu prethodile javne rasprave otvorene za sve zainteresovane strane.

Kopenhaški kriteriji
Kopenhaški kriteriji su skup uslova za članstvo u EU. Oni su postavljeni na sastanku Evropskog vijeća u Kopenhagenu 1993. godine kako bi se odredili jedinstveni kriteriji koje države kandidatkinje moraju ispuniti ako žele članstvo u EU. To su: politički kriteriji: stabilnost institucija koje osiguravaju demokratiju, vladavinu prava, poštovanje ljudskih prava i prava manjina i prihvatanje političkih ciljeva Unije; ekonomski: postojanje djelotvorne tržišne privrede i sposobnost tržišnih činilaca da se nose s tržišnim pritiscima unutar EU; pravni: usvajanje cjelokupnih pravnih stečevina EU, što uključuje i sposobnost preuzimanja obaveza koje proizlaze iz članstva, uključujući sprovođenje ciljeva političke, ekonomske i monetarne unije.

Kriteriji iz Maastrichta
Pod Kriterijima iz Maastrichta podrazumijevaju se kriteriji koje određena država članica Unije mora ispuniti kako bi mogla pristupiti monetarnoj unije Zajednice i kako bi mogla u potpunosti prihvatiti zajedničku valutu euro. Postoji pet takvih kriterija: stopa inflacije ne smije biti viša od 1,5% od prosječne stope inflacije tri zemlje članice s najnižom inflacijom u prethodnoj godini; budžetski deficit mora biti manji od 3% BDP-a; javni dug ne smije premašiti 60% BDP-a, ali zemlji s većim javnim dugom biće dopušteno usvojiti euro ako je uočljiv trend dugotrajnog smanjivanja javnog duga; dugoročne kamate ne smiju premašiti 2% kamatne stope tri zemlje članice s najnižom inflacijom u prethodnoj godini; i kurs domaće valute mora ostati unutar unaprijed ostavljenih margina fluktuacije najmanje dvije godine. Ovi kriteriji se još nazivaju kriterijima konvergencije, jer se, faktički, odnose na konvergenciju nacionalne valute u euro.

Kulturne prijestolnice
Svake godine jedan od gradova iz zemalja članica Unije proglašava se evropskom prijestolnicom kulture, a takva praksa za cilj ima promoviranje određenog grada i zemlje u evropskim okvirima, međukulturni dijalog evropskih kultura i naroda, te unaprjeđenje kulturnog života Unije uopšte. U ovoj, 2009. godini, glavni grad Litvanije, Vilnius je, zajedno s austrijskom gradom Linzom, evropska prijestolnica kulture. Sljedeće godine će to biti Essen (Njemačka), Istanbul (Turska) i Pečuh (Mađarska), Maribor će biti prijestolnicom kulture Evropske unije 2012…

Kvalificirana većina
Princip glasanja u institucijama EU po kojem je za pozitivan ishod odlučivanja neophodno imati više od 50% datih glasova (prosta većina), ili 50% glasova od svih članova određenog tijela, neovisno o broju trenutnih glasova (apsolutna većina). Za donošenje odluka na Vijeću EU (gdje je ovaj princip glasanja najčešći), do proširivanja Unije u maju 2004. godine bilo je potrebno 62 od ukupno 87 glasova. Od 01. maja 2004. godine, nakon proširenja na 25 članica, kvalificiranu većinu čini 232 od ukupno 321 glasa, a od 2007. kada su u Uniju primljene Rumunija i Bugarska, kvalificiranu većinu čini 258 od 345 glasova.