Bb

Balkan - Barcelonski proces - Benelux - Bijela knjiga - Bilateralna međuvladina konferencija - Bliža saradnja - Bolonjski proces - Borba protiv međunarodnog organiziranog kriminala - Borba protiv narkotika - Borba protiv prevare - Borba protiv terorizma - Budžet EU

Balkan
U političkom kontekstu, za razliku od geografskog i drugih, a posebice u perspektivi evropskih integracija, pod Balkanom se podrazumijevaju sljedeće zemlje jugoistočne Evrope: Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora, Albanija i Makedonija (Zapadni Balkan), te Rumunija i Bugarska (Istočni Balkan, odnosno zemlje Istočnog Balkana). Apsurdno je, u političkom smislu, Grčku svrstavati u Balkan, jer je ova geografski balkanska zemlja članica Evropske unije još od 1981. godine. Bugarska i Rumunija, također, članice su Unije od 2007. godine, dok Hrvatska i Makedonija imaju status kandidata. Bosna i Hercegovina, Srbija, Crna Gora i Albanija tek su u fazi Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju.

Barcelonski proces
Barcelonski proces, također poznat i kao Evro-mediteransko partnerstvo predstavlja proces unaprjeđivanja partnerskih odnosa Unije i zemalja mediteranskog područja, pokrenut u novembru 1995. godine na sastanku ministara vanjskih poslova zemalja Unije u Barceloni. Ovaj proces obuhvata 12 zemalja istočnog i južnog Mediterana: Alžir, Tunis, Maroko, Jordan, Liban, Egipat, Sirija, Izrael, Palestina, Turska, Kipar i Malta. Kao glavni ciljevi Barcelonskog procesa definirani su: zajednička izgradnja područja mira i sigurnosti na principima demokratije i zaštite ljudskih prava; jačanje baze ljudskog potencijala, bolji međukulturni dijalog i razvoj slobodnog društva; te ekonomski prosperitet koji uključuje i slobodno tržište između zemalja Unije i Mediterana.
U oktobru 2007. godine, francuski predsjednik Nicolas Sarkozy pozvao je sve zemlje Mediterana da pristupe samitu na kojem će se definirati zajednički politički, ekonomski i kulturološki ciljevi, a sve na strogom principu jednakosti, kako bi se krenulo u osnivanje Mediteranske unije. Dijalogom evropskih lidera, a posebice Sarkozyija i Angele Merkel, njemačke kancelarke, postignut je dogovor da Mediteranska unija obuhvata ne samo zemlje članice Unije koje imaju izlaz na Sredozemno more nego i sve članice.
Osnivački samit Mediteranske unije održan je 13. jula 2008. godine u Parizu, predviđeno je da se osnuje vijeće koje će imati rotirajuće predsjedništvo, slično kao i u Evropskoj uniji, a članice Mediteranske unije će surađivati na poljima trgovine, energetike, sigurnosti, borbe protiv terorizma i problemima sa ilegalnim imigrantima. Kao opšti ciljevi stvaranja nove Unije zemalja Evrope, Sjeverne Afrike i Bliskog Istoka mogu se definirati jačanje saradnje Evropske unije i zemalja Mediterana i stvaranja mira na Bliskom Istoku. Pored zemalja članica Evropske unije, zemalja koje su učestvovale u Barcelonskom procesu, Mediteranskoj uniji pridružile su se još Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Crna Gora i Monako.

Benelux
Benelux je naziv za carinsku, poslije i ekonomsku zajednicu Belgije, Holandije i Luksemburga (België/Belgique/Belgien, Nederland, Luxemburg/Lëtzebuerg/Luxembourg). Već 1943. godine, u toku Drugog svjetskog rata, otpočete su pripreme za osnivanje trojne unije kada su izbjegličke vlade triju zemalja u Londonu potpisuju takozvani Monetarni sporazum. Godinu dana poslije, također u Londonu, potpisana je i Carinska konvencija, kao veliki korak ka trojnoj uniji. Ipak, ovaj dokument je svoju implementaciju dočekao skoro dvije i po godine nakon rata, na samom početku 1948., kada su ukinute sve trgovinske barijere unutar novostvorene unije i uspostavljena zajednička carinska tarifa prema trećim zemljama. Nakon što je usvojen niz drugih sporazuma, koji su također uspješno primjenjivani, 1958. godine potpisan je i Ugovor o ekonomskoj uniji i slobodnom kretanju roba, radne snage, kapitala i usluga. Zemlje Beneluxa su saosnivači Evropske unije, a njihova integrativna iskustva bila su jako bitna u kreiranju jedinstvene ekonomske, a kasnije i monetarne zajednice na širem evropskom planu.
Osnivački ugovor Ekonomske unije Beneluxa (što je puni naziv ove unije) ističe 2010. godine, kada će na snagu stupiti novi sporazum, potpisan u junu 2008. godine. Glavni ciljevi novog ugovora su nastavak i proširenje saradnje u širim evropskim kontekstima. Također, novim ugovorom ime Unije će se promijeniti u Unija Beneluxa.

Bijela knjiga
Bijela knjiga, odnosno White Paper, kako se to kaže u tzv. eurožargonu, je jedna vrsta dokumenta Evropske komisije u kojem su sadržani principi i planirane akcije zajedničke politike u određenim oblastima. Bijela knjiga postaje naročito aktuelna od 1985. godine, kada tadašnji predsjednik Komisije Jacques Delors, traži od zemalja članica da se zajedničkim snagama izanaliziraju razlozi stagnacije Evropske zajednice u odnosu na Japan i SAD, kao glavne svjetske konkurente. Tadašnja, prva Bijela knjiga, s podnaslovom „Rast, konkurentnost i nezaposlenost – Izazov i putevi u 21. stoljeće”, definiše osnovne principe izgradnje „velikog unutarnjeg tržišta najkasnije do 1993. godine“. U februaru 1986. godine, ovaj veliki plan je potvrđen „Jedinstvenim evropskim aktom“, čime su određeni i propisi za implementaciju odredbi Bijele knjige.
Drugo „izdanje“ Bijele knjige „objavljeno“ kako bi se nastavio proces evropskih integracija, kada Evropska unija pravi svojevrsnu listu uslova za članstvo zemalja Istočne i Centralne Evrope. Ovaj dokument sadrži 23 od ukupnih 33 poglavlja Acquisa (ukupne pravne stečevine) Unije, čime se postavlja platforma za harmonizaciju zakonodavstva zemalja Istočne i Centralne Evrope sa zakonodavstvom Unije.

Bilateralna međuvladina konferencija
Bilateralna međuvladina konferencija (Bilateral Intergovernmental Conference) podrazumijeva proces pregovora o pristupanju novih država Evropskoj uniji, koji ima oblik bilateralnih međuvladinih konferencija između Evropske unije i svake od država podnositeljica zahtjeva za članstvo.Međuvladine konferencije o pristupanju Češke Republike, Estonije, Mađarske, Poljske, Slovenije i Kipra formalno su otvorene 30. marta 1998. Prvi ministarski sastanak za pregovore s ovih šest podnositeljica zahtjeva održan je 10. novembra 1998. godine. Konferencije o pristupanju Bugarske, Letonije, Litvanije i Malte otvorene su 15. Februara 2000. godine.

Bliža saradnja
Kako bi se pokrenula bliža saradnja između članica Evropske unije koje žele ići stepen više od standardne integracije, koji propisuju Ugovori (na poljima socijalnih poslova, uklanjanja granične kontrole i slično) uvedeni su različiti instrumenti, kao što su Sporazum o socijalnoj politici ili Schengenski sporazumi, primjerice. Takav sistem omogućio je državama članicama, ukoliko to žele, da napreduju bržim tempom ili na drukčiji način izvan institucionalnog okvira Evropske unije.
Nakon što je stupio na snagu Ugovora iz Amsterdama, korištenje ovih instrumenata postavljeno je na formalnije temelje uvođenjem pojma „bliže saradnje“ (Closer Cooperation) u Ugovoru o Evropskoj uniji i Ugovoru o osnivanju Evropske zajednice. Cilj takve saradnje je omogućiti ograničenom broju država članica koje su voljne i sposobne dalje napredovati da prodube evropsku integraciju unutar jedinstvenog institucionalnog okvira Unije.
Bliža saradnja mora ispuniti brojne uslove, a neki od njih su: mora se pokriti područje koje ne potpada pod isključivu nadležnost Zajednice; potrebno je usmjeravati se ka unapređenju opštih ciljeva Unije; poštovati principe Ugovora i pravne stečevine Zajednice; princip bliže saradnje koristiti se samo kao posljednja mjera; potrebno je uključivati minimalan broj država članica; omogućiti postupnu integraciju drugih država članica.
Bližu saradnju, prema Ugovoru o EZ, odobrava Vijeće Evropske unije, odlučujući na principu kvalificirane većine, a na prijedlog Komisije, te nakon savjetovanja s Evropskim parlamentom. Predmet bliže saradnje prema Ugovoru o EZ, u skladu s odredbama Ugovora iz Amsterdama, jeste razviti prostor slobode, sigurnosti i pravde. Na zahtjev uključenih država članica, odobrava ga Vijeće EU, djelujući na osnovu kvalificirane većine nakon dobivanja mišljenja Komisije te nakon podnošenja zahtjeva Evropskom parlamentu.
U skladu s Ugovorom iz Amsterdama, država članica može uvijek odbiti bližu saradnju u određenom području zbog razloga od nacionalne političke važnosti. Međutim, kvalificirana većina u Vijeću EU može predmet proslijediti Evropskom vijeću koje mora djelovati jednoglasno. Ugovorom iz Nice nastojalo se posebno pojednostaviti upotrebu bliže saradnje te su uvedene znatne promjene: minimalan broj država članica koji je potreban za bližu saradnju smanjen je sa šesnaest na osam, bez obzira na ukupan broj država članica; države članice više ne mogu spriječiti bližu saradnju: predmet se može proslijediti Evropskom vijeću, ali Vijeće EU odlučuje većinom koja se propisuje u Ugovorima; prema Ugovoru o EZ, potreban je pristanak Parlamenta ako bliža saradnja pokriva oblast u kojoj je neophodno saodlučivanje; uveden je novi uvjet za provedbu bliže saradnje: ona ne smije ugroziti unutarnje tržište niti ekonomsku i socijalnu koheziju.
Ugovorom iz Nice uvedena je mogućnost bliže saradnje na polju zajedničke vanjske i sigurnosne politike (CFSP), osim u pitanjima koja nose vojne ili odbrambene implikacije. Na proceduralnoj razini, odluke donosi Vijeće EU nakon mišljenja Komisije, djelujući uz kvalificiranu većinu na temelju zajedničke strategije.

Bolonjski proces
Bolonjski proces (Bologna process, Le processus de Bologne) podrazumijeva proces stvaranja jedinstvenog evropskog prostora visokog obrazovanja, koji, između ostalog, znači apsolutnu mobilnost i koordiniranost profesora i studenata, kompatibilnost nastavnih planova i programa i jedinstveni sistem prenošenja kredita (bodova), tzv. ETCS (European Credit Transfer System). Bolonjski proces je započeo 19. juna 1999., kada je 29 evropskih zemalja potpisalo „Bolonjsku deklaraciju“ u italijanskom gradu Bologni. Skladno Bolonjskom procesu trebali bi biti usklađeni obrazovni sistemi dodiplomskih i postdiplomskih studija u svim državama potpisnicama, kao i jedinstveni bodovni sistem ocjenjivanja koji bi studentima i profesorima olakšao studiranje i rad u državama potpisnicama. Bolonjski proces stavlja naglasak na praćenje i poboljšavanje kvaliteta visokog obrazovanja te na važnost učenja uopšte i ukupnog životnog obrazovanja. Posebna se pažnja posvećuje razvoju modula, studija i kurikuluma sa evropskim sadržajima. Bosna i Hercegovina je primljena u Bolonjski proces 19. Septembra 2003. godine a bolonjski sistem visokog obrazovanja se provodi od školske 2005/06. godine. Zbog činjenice da je u Bosni i Hercegovini visoko obrazovanje u nadležnosti kantona, bolonjski sistem u Bosni i Hercegovini još uvijek nije dovoljno dobro implementiran i nije usklađen s drugim odredbama koje se tiču obrazovanja, zapošljavanja i sl.
Zemlje potpisnice Bolonjske deklaracije, tj. Zemlje koje učestvuju u Bolonjskom procesu su: Austrija, Belgija (i flamanska i francuska zajednica), Bosna i Hercegovina, Bugarska, Češka Republika, Danska, Estonija, Finska, Francuska, Grčka, Hrvatska, Holandija, Mađarska, Island, Irska, Letonija, Litvanija, Luxemburg, Malta, Norveška, Poljska, Portugal, Rumunija, Slovačka, Slovenija, Španija, Švedska, Švicarska i Ujedinjeno Kraljevstvo.

Borba protiv međunarodnog organiziranog kriminala
U početku je odgovornost za borbu protiv međunarodnog kriminala (Fight against international organized crime) nosila Jedinica za narkotike Europola, koja razmjenjuje informacije među državama članicama kako bi poboljšala saradnju policije i pravosudnih tijela. U oktobru 1998. godine novi Evropski policijski ured (Europol) preuzeo je odgovornost Jedinice za narkotike, privremene strukture koja je uspostavljena 1994. u očekivanju stupanja na snagu Konvencije o Europolu. Borba protiv međunarodnog kriminala bila je jedno od područja uključenih u novu, dopunjenu Glavu VI Ugovora iz Maastrichta. To eksplicitno područje nadležnosti omogućilo je državama članicama da krenu korak dalje od puke razmjene informacija.
Tokom Evropskog vijeća u Amsterdamu 1997. godine politička volja država članica u borbi protiv organiziranog kriminala pretočena je u program djelovanja kojim su određeni prioriteti Evropske unije. Pored toga, 28. maja 1998. potpisan je pretpristupni pakt o organiziranom kriminalu sa zemljama kandidatima.
Prema Ugovoru iz Amsterdama, jedan od ciljeva Unije je pružiti građanima visok stepen sigurnosti unutar prostora slobode, sigurnosti i pravde. Ovaj cilj valja postići putem prevencije zločina i borbom protiv povezanih pojava, uključujući terorizam, trgovinu ljudima, zločine protiv djece, preprodaju droga, preprodaju oružja, korupciju i prevaru.
Nakon stupanja na snagu Ugovora iz Amsterdama, glavni ciljevi borbe protiv kriminala definirani su na posebnom sastanku Evropskog vijeća održanom u Tampereu u oktobru 1999. Ugovor iz Nice osigurao je osnovu za djelovanje i za osnivanje jedinice javnih tužitelja, sudija i nacionalnih policijskih radnika s jednakim ovlastima (Eurojust).
Osnivanjem Evropskog policijskog ureda (Europola) koji je započeo s radom u julu 1999. i Eurojusta (nakon odluke od 28. februara 2002.) države članice uspostavile su suradnju između svojih istražnih službi i pravosudnih tijela kako bi se efektno borile protiv organiziranog kriminala. Unija također učestvuje na sastancima brojnih međunarodnih organizacija, uključujući G8, Ujedinjene narode, OECD, međunarodnu Radnu grupu za finansijske aktivnosti i Vijeće Evrope.

Borba protiv narkotika
Borba protiv narkotika (Fight against drugs) uključuje širok raspon aktivnosti, od kojih je najvažnija borba protiv ovisnosti i zabranjene prodaje. Specifična pravna osnova za djelovanje evropske unije ovisi o tipu mjere koji se preduzima. Sprečavanje ovisnosti o narkoticima potpada pod član 152 Ugovora o Evropskoj zajednici (javno zdravstvo, prijašnji čanak 129). Mjere koje preduzima Zajednica na ovoj osnovi uključuju novi program djelovanja za period 2003 – 2008.
Odgovornost za borbu protiv zabranjene prodaje narkotika povjerena je Jedinici za narkotike Europola koja je osnovala obavještajnu jedinicu kako bi poboljšala saradnju između policije i carine među državama članicama. U oktobru 1998. ova jedinica je postala integralnim dijelom Europskog policijskog ureda (Europola). Ugovor iz Amsterdama jasno određuje borbu protiv zabranjene prodaje kao jedan od ciljeva nove Glave VI Ugovora o Evropskoj uniji (saradnja policije i pravosudnih tijela u kaznenim pitanjima). Godine 1999. Komisija je predstavila Saopštenje o planu djelovanja Evropske unije za borbu protiv narkotika (2000 – 2004.). Ovaj plan učinio je borbu protiv narkotika jednim od unutarnjih i vanjskih prioriteta Unije i preporučuje razmjenu pouzdanih podataka i pokretanje međunarodne saradnje. U decembru 1999. Evropsko vijeće u Helsinkiju usvojilo je strategiju borbe protiv narkotika EU (2000.-2004.) koja se temelji na Saopštenju Komisije. U julu 2000. Evropsko vijeće u Feiri usvojilo je plan djelovanja Unije za borbu protiv narkotika za razdoblje 2000 – 2004., koje strategiju preoblikuje u oko 100 specifičnih mjera koje trebaju poduzeti države članice, Komisija, Evropski nadzorni centar za narkotike i ovisnost o narkoticima (EMCDDA) te Europol.

Borba protiv prevare
Borba protiv prevare i korupcije (Fight against fraud) oslanja se na dvije zasebne pravne osnove koje su izmijenjene i dopunjene Ugovorom iz Amsterdama: član 29 Ugovora o Evropskoj uniji poziva na „bližu saradnju“ između policijskih snaga, carinskih vlasti i ostalih nadležnih tijela u državama članicama, kako izravno tako i kroz Europol; član 280 Ugovora o Evropskoj zajednici odnosi se na aktivnosti koje imaju učinka na finansijske interese Zajednice; ovdje Vijeće i Evropski parlament imaju ovlast usvojiti mjere u skladu s procedurom saodlučivanja nakon savjetovanja s Evropskim revizorskim sudom.
Konvencija o zaštiti finansijskih interesa Zajednice potpisana 26. juna 1995. na temelju trećeg stuba Ugovora o Evropskoj uniji stupila je na snagu u oktobru 2002. Cilj je osigurati odredbu u kaznenom zakonu svih država članica koja se odnosi na kazneno djelo prevare protiv finansijskih interesa Zajednice. Nakon 1988. ovim tipom prevare bavila se radna grupa za prevenciju prevare Evropske komisije (UCLAF) koju je u julu zamijenio Evropski ured za borbu protiv prevare (OLAF).
U svom cjelokupnom strateškom pristupu (2000) Komisija je definirala brojne opšte ciljeve politike koji se odnose na zaštitu finansijskih interesa i borbu protiv prevare tokom perioda 2001 – 2005. U maju 2001. usvojila je plan djelovanja za period 2001 – 2003. čiji je cilj realizirati ove ciljeve. U svom doprinosu Međuvladinoj konferenciji u Nici (februar 2000) za jačanje djelovanja Zajednice u borbi protiv prevare, Komisija je predložila uvođenje pravne osnove u Ugovorima za uspostavljanje sustava propisa o kaznenim postupcima za transnacionalnu prevaru i imenovanje evropskog javnog tužilaca za koordinaciju istraga i sprečavanje prijestupa koji utiču na finansijske interese Unije. Uslijedila je Zelena knjiga (decembar 2001) o zaštiti finansijskih interesa Zajednice putem kaznenog zakona i imenovanju evropskog tužioca.

Borba protiv rasizma i ksenofobije
Prije stupanja na snagu Ugovora iz Amsterdama, unutar okvira socijalne politike preduzete su različite mjere protiv rasizma i ksenofobije. Primjerice, 1997. je proglašena Evropskom godinom borbe protiv rasizma. Evropska komisija je predstavila plan djelovanja protiv rasizma u martu 1998. kako bi konsolidirala ono što je postignuto tokom 1997. i pripremila teren za stupanje na snagu Ugovora iz Amsterdama.
Nakon Ugovora iz Amsterdama, član 13 Ugovora o osnivanju Evropske unije pružao je osnovu za borbu protiv svih oblika diskriminacije na temelju pola, rasnog ili etničkog porijekla, vjere ili uvjerenja, invaliditeta, dobi ili polne orijentacije. Upravo je na osnovu ovog član u 2000. Vijeće EU usvojilo važnu direktivu kojom se sprovodi princip jednakog tretmana osoba bez obzira na rasno ili etničko porijeklo. Uz preuzimanje obaveze za provedbu članka 13, Evropska unija posvetila je svoje napore integriranju borbe protiv rasizma i ksenofobije (Fight against racism and xenophobia) u svim svojim politikama: politikama zapošljavanja, Evropske strukturne fondove, obrazovanje, osposobljavanje i mlade. Nadalje, članak 29 Ugovora o Evropskoj uniji, koji je uvršten Ugovorom iz Amsterdama, pruža pravnu osnovu za borbu protiv rasizma i ksenofobije u oblastima saradnje policije i pravosudnih tijela u kaznenim pitanjima.
Evropski nadzorni centar za rasizam i ksenofobiju (EUMC) također igra važnu ulogu. Osnovan je 1997. u Beču, s glavnim zadatkom da prati razinu rasizma i ksenofobije unutar Unije i razvoj događaja na tom području, analizira razloge ovih pojava i sastavlja prijedloge koje će predstaviti institucijama Zajednice i državama članicama. Nadzorni centar također je odgovoran za osnivanje i koordiniranje Evropske informacijske mreže za rasizam i ksenofobiju (RAXEN). Uz to, 21. decembra 1998. sklopljen je sporazum između Centra i Vijeća Evrope, kako bi se pokrenula suradnja između Centra i Odbora za rasizam i netoleranciju Vijeća Europe.

Borba protiv terorizma
Evropska unija postavila je sebi zadatak da svojim građanima pruži visok nivo sigurnosti unutar prostora slobode, sigurnosti i pravde. Ugovorom iz Amsterdama u članak 29 Ugovora o Evropskoj uniji uključen je specifičan navod o terorizmu kao ozbiljnom zločinu. Nakon terorističkih napada na Sjedinjene Države 11. septembra 2001. godine, Evropsko vijeće je na vanrednom sastanku 21. septembra iste godine. usvojilo plan djelovanja osmišljen za pokretanje saradnje policije i pravosudnih tijela, razvoj međunarodnih zakonskih instrumenata, zaustavljanje finansiranja terorizma, jačanje sigurnosti zračnog saobraćaja i osiguravanje veće usklađenosti između politika Unije. Na Evropskom vijeću u Laekenu u decembru 2001. godine postignut je politički sporazum o dvjema usko povezanim okvirnim odlukama, od kojih se jedna odnosi na borbu protiv terorizma (Fight against terrorism), a druga na Evropski nalog za hapšenje.
Iako su napadi 11. septembra 2001. jasno razotkrili neprikladnost tradicionalnih oblika saradnje pravosudnih tijela i policije i stoga potaknuli niz inicijativa, problem terorističkih djela već je spomenut na Evropskom vijeću u Tampereu 1999. i Evropskom vijeću u Feiri 2000. Uz to, Evropska unija je poduzela brojne specifične mjere tokom prethodnih godina, mnogo prije nego što su se dogodili napadi:
- Konvencija o Europolu koja se odnosi na saradnju na području prevencije terorizma i borbe protiv njega (novembar 1995.)
- Zajedničko djelovanje Vijeća za stvaranje i održavanje Direktorija specijaliziranih protuterorističkih sposobnosti, vještina i stručnosti (novembar 1996.)
- Zajedničko djelovanje Vijeća za stvaranje Evropske pravosudne mreže s ovlastima vezanim za teroristička djela (juli 1998.)
- Zajedničko djelovanje Vijeća za definiranje sudjelovanja u zločinačkoj organizaciji u državama članicama Evropske unije kao kaznenog djela (decembar 1998.)
- Odluka Vijeća kojom se Europol upućuje da rješava zločine koji jesu ili bi mogli biti počinjeni tokom terorističkih aktivnosti (decembar 1998.)
- Preporuka Vijeća o saradnji u borbi protiv finansiranja terorističkih grupa (decembar 1999.)
odluka Vijeća od 28. februara 2002. kojom se osniva Eurojust (na temelju Ugovora iz Nice) s ciljem da se pojača borba protiv ozbiljnih kaznenih djela (uključujući borbu protiv terorizma).
Nadalje, sve su države članice potpisnice brojnih međunarodnih konvencija i protokola koji se odnose na teroristička djela, sastavljenih pod pokroviteljstvom Ujedinjenih naroda i Vijeća Evrope, poput Evropske konvencije Vijeća Evrope o suzbijanju terorizma (januar 1977.).

Budžet EU
Za razliku od međunarodnih organizacija koje ovise o doprinosima država članica, prihod Evropske unije po osnovu poreza, carina i direktnih doprinosa i drugih dadžbina je obaveza koja proizlazi iz Ugovora o Uniji i, kao i sve druge ugovorne obaveze, u nadležnosti je Evropskog suda. Mogućnost ucjena neplaćanjem obaveza je eliminirana samim principom poštivanja vladavine prava, a ne fizičkim ili drugim mehanizmom prisile. Glavni izvori prihoda Evropske unije su: direktni doprinos zemalja članica koji se obračunava srazmjerno ekonomskoj moći i veličini države, dio poreza na dodatnu vrijednost (VAT, Value added tax, PDC), carine i druge dadžbine na uvoz u Evropsku uniju te svi ostali prihodi.
Pod „budžetskim procesom“ se podrazumijeva saradnja i koordinacija poteza između Komisije, Vijeća Evropske unije i Evropskog parlamenta u fazi pripreme, predlaganja i usvajanja zajedničkog budžeta EU. U eurožargonu, ovaj proces je poznat kao „trijalog“. Nakon prethodnog pribavljanja mišljenja sva tri organa početkom maja svake godine, Komisija usvaja prednacrt budžeta za narednu godinu i prosljeđuje ga Vijeću EU najkasnije do 15. juna. Vijeće na nivou ministara ekonomije i finansija priprema nacrt budžeta do 31. jula i najkasnije do polovine septembra prosljeđuje ga Parlamentu. Prvi pretres pred parlamentarcima je uvijek krajem oktobra, a sredinom novembra je drugi pretres na Vijeću, na kojem se razmatraju sugestije i primjedbe Parlamenta. Sredinom decembra je drugi, konačni pretres na Parlamentu i utvrđivanje godišnjeg budžeta Evropske unije.
Kako bi se izbjegli eventualni nesporazumi između Vijeća EU i Parlamenta oko nadležnosti u trošenju sredstava budžeta EU, 1975. godine uvedena je podjela budžetske nadležnosti. Vijeće EU ima konačnu riječ kada se radi o takozvanim obaveznim izdacima koji proističu iz Ugovora o Uniji. Za neobavezne izdatke, pita se Parlament. Dva najveća godišnja izdatka također su podijeljena: zajednička agrarna politika ubraja se u obavezne izdatke i u nadležnosti je Vijeća EU, a strukturna politika je prva među neobaveznim izdacima a za nju je nadležan Parlament.