Šta je amonijak, kako prepoznati znakove trovanja i u kojim slučajevima dolazi do smrtnog ishoda?
Amonijak (NH3) je industrijska hemikalija sa širokom primjenom u sintezi plastike, eksploziva, vještačkih dubriva, azotne kiseline, insekticida, kao i u mnogim drugim oblastima.
Izvori ekspozicije su eksplozija rezervoara, kvarovi na sistemima za čuvanje i transport. Na običnoj temperaturi je bezbojan gas, oštrog, karakterističnog mirisa koji je prvi znak upozorenja na moguću ekspoziciju ovom gasu.
Tečni amonijak je 10-33% rastvor ovog gasa, koji može dati pri kontaktu sa kožom promr-zline I do III stepena.
Hrvati trojkama zasuli koš BiH: Zmajevi izgubili prvi od dva ključna meča za odlazak na Eurobasket
Katastrofa u Pirotu: Amonijak i dalje curi, izdato važno upozorenje građanima
Mehanizam trovanja
Nakon rastvaranja u vodenoj sredini gornjih respiratornih puteva i stvaranja amonijum-hidroksida, zbog egzotermičke reakcije, hemijskim oštećenjima pridružuju se i termička. Nastaje likvefakcija, koli-kvaciona nekroza i ulceracije uglavnom na većim disajnim putevima, mada nakon produžene ekspozicije amonijak može dovesti do traheobronhijalne i pulmonalne iritacije.
Simptomi trovanja amonijakom mogu uključivati: Kašalj, bol u grudima, kratak dah i iritaciju očiju. U teškim slučajevima, trovanje amonijakom može dovesti do respiratorne insuficijencije, kome, pa čak i smrti.
Klinička slika
1. Perakutno trovanje
Par sekundi nakon iznenadne ekspozicije visokim koncentracijama gasa, dolazi do naglog gušenja, pojave konvul-zija, koje su uslovljenje hipoksijom i letalnim ishodom.
Uznemirujuće otkriće dan poslije nesreće u Pirotu: Novinar pronašao još jednog mrtvog čovjeka
2. Teško trovanje
Nakon izlaganja visokim koncentracijama amonijaka javljaju se:
a. inicijalni simptomi-iritacija konjuktiva sa suzenjem, bolovima u očima, iritacija gornjih respiratornih puteva, jak nadražajni kašalj, bolovi iza grudne kosti, tahikardija i cirkulatorni kolaps, b. latentni period 4 do 8 sati,
c. faza pogoršanja – slabost, dispneja, tahipneja, plućni edem (dispneja, kašalj, iskašljavanje penušavog sekreta, cijanoza, hipotenzija, tahikardija, filiforman puls); analiza gasova arterijske krvi pokazuje respiratornu i metaboličku acidozu.
3- Lako trovanje
Pri izlaganju malim koncentracijama amonijaka dolazi do pojave iritacija sluznice očiju i respiratornog trakta, konjuktivitisa, salivacije, muke, povraćanja, glavobolje, crvenila lica.
U kasnijoj fazi moguće su komplikacije u vidu respiratorne infekcije, bronhitisa, bronhopneumonije, zatim katarakte, atrofije retine i iritisa.
Terferira sa brojnim ćelijskim metaboličkim procesima, dovodeći do propadanja ćelija mukoze. Kalcijum ulazi u ćeliju, stvara visoko nerastvorljiv kompleks CaF2, koji se brzo akumulira u kostima, renalnim tubulima i drugim mjestima.
Jezivi snimak sa autoputa u Srbiji: Uletjeli u otrovan oblak amonijaka, pa panično vozili u rikverc
Pekutana ekspozicija je češća od inhalacione, ali je ta razlika zane-marljiva, s obzirom da je najznačajnija toksičnost ovog gasa zapravo sistemska. Fluo-rovodonik je opšti protoplazmatski otrov, a pored hipokalcemije postoje još neki funkcionalni poremećaji do kojih ovaj gas dovodi: inhibicija enzima, kardiovaskularni kolaps i specifično organsko oštećenje.
Ako sumnjate da ste vi ili neko drugi bili otrovani amonijakom, važno je da što prije potražite medicinsku pomoć. Simptomi trovanja amonijakom mogu se liječiti terapijom kiseonikom, bronhodilatatorima i drugim lijekovima, u zavisnosti od težine izloženosti.
Terapija:
U terapiji trovanja amonijakom primjenjuju se isti principi kao u liječenju ostalim iritansima, prenosi Simptomi.rs.
Radiosarajevo.ba pratite putem aplikacije za Android | iOS i društvenih mreža Twitter | Facebook | Instagram, kao i putem našeg Viber Chata.